می خواهم آزاد نویس باشم؛ چگونه؟

آزادنویس کیست؟

فرهنگ لغت "رندوم هاوس" (The Random House Dictonary) "آزادنویس" را این گونه تعریف می کند: "فردی که به عنوان نویسنده، طراح، مجری و غیره کار می کند، ولی از یک کارفرما یا سازمان و جای خاص به طور منظم حقوق نمی گیرد."این تعریف یا توصیف، از این واقعیت ریشه می‌گیرد که در قرون وسطا، ماجرا جویان نظامی، که اغلب رتبه شوالیه داشتند، برای کسانی خدمت می کردند که پول بیشتر می دادند. و به اصطلاح، شمشیرشان را برای کسی که بالاترین پیشنهاد را می داد، از نیام بر می کشیدند.

این واژه امروزه به نویسندگان، طراحان و سایر کسانی اطلاق می شود آثارشان را به کسی که بهترین پیشنهاد را بدهد، می فروشند. اینها ممکن است آماتور یا حرفه ای هایی باشند که بازنشست شده اند، اما کارشان ارزشمند و مقبول است.

آزادنویسی خوب است یا بد؟

در جاهایی که روزنامه ها خیلی خوش حساب نیستند، آزادنویسی (Free-Lance Writing) راه آسانی برای گذران زندگی نیست. البته روزنامه نگار آزادنویسی که توانایی ارائه آثار قابل قبولی را داشته باشد، ممکن است بتواند به صورت قراردادی کار کند، در این صورت، مستمریِّ ثابتی خواهدداشت.

برای یک مبتدی، آزادنویسی روش خوبی برای گذران زندگی نیست، آدمی که می خواهد آزادنویس باشد، یا باید به زندگی بخور و نمیر اکتفا کند، و یا باید امکانات مالی کافی داشته باشد تا بتواند بدون وابستگی به درآمد نویسندگی، زندگی را بگذراند. بسیاری از آزادنویسها، شغلِ دیگری دارند که زندگی آنها را تامین می کند.

صلاحیت و شهرت دو اصل برای آزادنویسی

کمتر نویسنده ای را سراغ داریم که به طور تمام وقت و موفق، به کار آزادنویسی بپردازد، مگر اینکه شایستگی، صلاحیت و شهرت کامل به دست آورده باشد.

درواقع اغلب اوقات، صلاحیت کافی نیست، بلکه باید دیگران نیز او را صاحب صلاحیت بدانند. البته سرشناس بودن برای آزادنویسان به اندازۀ صلاحیت داشتن مهم است.

امروزه، بسیاری از مجله ها و روزنامه ها تعدادی آزادنویس مشهور دارند، مثلا نشریه ساینس تودِی(علم امروز)، یک کادرِ ثابت آزادنویس دارد که مطالب بسیار خوبی در مورد موضوعات علمی می نویسند.

برای یک آزادنویس، عاقلانه آن است که در زمینه ای که رقیب کمی دارد، متخصص شود، مگر اینکه خیلی مشهور باشد.

تنها آزادنویسی که به اصطلاح روی بورس باشد، خیلی زود مقام و منزلت پیدا می کند. در این‌صورت، وقتی که نویسندگانِ رسمی و تمام وقت روزنامه سرشان شلوغ است یا تخصص کافی ندارند،سردبیران مرتباً به این افراد روی می آورند و درخواست مطلب می کنند.

تکلیف دستمزد آزاد نویس چیست؟

گفتیم؛ آزادنویسِ متخصص و صاحبِ صلاحیت معمولا به صورت قرار دادی کار می کند. نویسندۀ قراردادی باید مجموعۀ مطالبی را برای سردبیر تهیه کند. اگرقرار شود که نویسنده مقاله ای را تهیه کند، سردبیر اخلاقاً موظف است آن را بپذیرد، مگر اینکه واقعاً "به درد نخور" باشد.

با این همه، سردبیر موظف به چاپ مقاله نیست، گرچه باید دستمزد آن را بپردازد. معمولاً سردبیرها مقالات و موضوعات را برای "روز مبادا" نگه می دارند یا شرایطی را تعیین می کنند که به آنها حق قبول یا ردّ مطالب رسیده را می دهد.

[بنابراین یک آزادنویس برای آنکه موقع پرداخت دچار دردسر دریافتِ دستمزد نشود باید دقیقا با سیاستگذاری های رسانه آشنا باشد و به طور شفاف درخواست سردبیر را بداند و هیچ نکته مبهم و در لفافه باقی نماند. علاوه بر اینکه قرارداد باید روشن و شفاف باشد]

در پایان، لازم است نکته ای را به جوانترهایی که می خواهند روزنامه نگار شوند، یاد آور شویم؛ از همان هفته اولی که در روزنامه مشغول به کار می شوید، مطلبی ننویسید که باعث تحقیر سیاستمداران یا سرشکستگی دولتمردان شود.تا وقتی که روی خط بیفتید، مدت زمانی طول می کشد.

*منبع:مجموعه مقالات مرکز مطالعات رسانه ها -مقاله از ام.وی. کاماث-ترجمه قاسم طلوع با توضیحات و تغییرات واحد آموزش پانا