درآمد میلیونی گیاهان دارویی، ظرفیتی که هدر می‌رود

به گفته کارشناسان کشاورزی، استان خراسان‌جنوبی به لحاظ شرایط آب و هوایی و دارا بودن خاک مناسب، از نقاط مستعد کشور برای کشت انواع گیاهان دارویی به شمار می رود.

در این استان حدود 800 گونه داروی گیاهی شناسایی شده که در تولید برخی نیز جزو سرآمدها در کشور است اما تا رسیدن به نقطه مطلوب در این حوزه فاصله زیادی وجود دارد به طوری که ضعف سرمایه گذاری در زمینه توسعه کشت، فرآوری محصول و بسته بندی گیاهان دارویی در خراسان جنوبی به وضوح به چشم می خورد و بیشتر تولیدات این محصولات به خارج استان به صورت خام فروشی ارسال می شود.

از سویی توسعه کشت گیاهان دارویی می‌تواند ضمن اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم و کسب درآمد برای روستائیان خراسان جنوبی، به پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی در این استان کمک کند بنابراین این شرایط می‌طلبد که در این حوزه شاهد یک تجدید نظر و استفاده حداکثری از ظرفیت های موجود و بالفعل کردن آنها باشیم.

بی رغبتی کشاورزان

حسین الوانی یکی از تولیدکننده گیاهان دارویی در استان در گفت و گو با خبرنگار ما گفت: استان خراسان جنوبی در زمینه تولید گیاهان دارویی استعدادهای زیادی دارد ولی این استعدادها هنوز شکوفا نشده به این دلیل که هنوز ظرفیت های موجود در این زمینه معرفی و به اطلاع کشاورزان نرسیده و برای آنها تبیین نشده است.

وی افزود: خراسان جنوبی از بهترین اقلیم های کشور برای کشت گیاهان دارویی به شمار می‌رود اما هنوز کشت این محصولات در استان جا نیفتاده است.

این تولیدکننده گیاهان دارویی گفت: اگر به جای ایجاد باغاتی که هرساله درخت و محصول آن بر اثر سرمازدگی و یا انواع آفت دچار خسارت می شود، در خیلی از روستاهای استان کشت گیاهان دارویی یا گل محمدی انجام شود ، کشاورزان سود بسیار زیادی خواهند کرد.

این تولیدکننده گیاهان دارویی ادامه داد: وقتی مدام از کم آبی و بحران آب و ضرورت الگوی کشت سخن می گوییم باید با حضور در بین کشاورزان آنها را برای کشت گیاهان دارویی که آب بری ندارد اما درآمد و ارزآوری بسیار خوبی دارد، تشویق کنیم.

استانی برتر در کشت گیاهان دارویی

به گفته مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی استان ما جزو 5استان برتر کشور از نظر سطح زیر کشت و تولید گیاهان دارویی است که به عنوان یکی از مزیت های مهم حوزه کشاورزی و الگوی کشت مناسبی برای کشاورزان بشمار می رود.

شایسته سطح زیر کشت گیاهان دارویی استان را 4456 هکتار اعلام کرد که در تمامی 11 شهرستان استان توزیع شده و در سال گذشته هم بیش از 11هزار و 811تن محصول از این مساحت برداشت شده است.

وی با بیان اینکه در قالب برگزاری کلاس های آموزشی تلاش شده کشاورزان را به این سمت و سو سوق دهیم، از شناسایی و ثبت نام علاقه مندان به کشت گیاهان دارویی در استان برای تحویل نشاء رایگان خبر داد و افزود: برای توزیع 2ونیم میلیون نشاء گیاهان دارویی بصورت رایگان به اعتبار 17 میلیارد ریالی در سال جاری نیاز داشتیم که حمایتی در استان از سوی استانداری انجام نگرفت و سازمان جهاد کشاورزی در حال حاضر با تقبل بخشی از هزینه ها این نشاء را بصورت یارانه ای در اختیار کشاورز قرار می دهد.

وی از آماده توزیع بودن 840 هزار نشاء برای کشت بهاره بین کشاورزان استان خبر داد که به همین میزان هم در کشت پاییزه و در اوایل مهرماه توزیع خواهد شد.

شایسته حداقل مساحت مورد نیاز برای کشت گیاهان دارویی را برای اینکه صرفه اقتصادی داشته باشد 500 متر مربع اعلام کرد و افزود: به کشاورزانی که تمایل دارند در این زمینه ورود کنند مشاوره داده می شود و بر اساس نوع خاک و آب منطقه کشت گیاهان دارویی خاص توصیه می شود.

نشای گیاهان دارویی عرضه می شود

این مقام مسئول در حوزه کشاورزی استان با بیان اینکه برای تهیه نشا در استان هیچ مشکل و کمبودی نداریم بلکه نشاء استان در سایر استان های کشور هم به فروش می‌رسد، ادامه داد: علاوه بر نشاء یارانه ای که توسط جهاد کشاورزی توزیع می شود بصورت آزاد هم می شود این نشاء را به راحتی خریداری کرد.

شایسته از کم آب بر بودن نسبتی گیاهان دارویی، سازگاری با انواع آب و هوا، ارزش افزوده بالایی که نصیب بهره بردار می کند بعنوان مزیت های این محصول نام برد و گفت:درامد کشت گیاهان دارویی با محصولات زراعی مثل گندم و هم چنین محصولات جالیزی برابری می کند.

فروش فله ای و فرآوری نشده

به گفته این مقام مسئول در حوزه کشاورزی استان بخش اعظم تولیدات گیاهان دارویی استان بصورت فله ای و خام و آن هم در خارج استان بفروش می رسد و فرآوری این محصولات در حد عرق گیری سنتی و بسته بندی معمولی است.

شایسته از احداث یک کارخانه بزرگ فرآوری گیاهان دارویی با یک برند خاص بعنوان یکی از نیازهای استان نام برد که تاکنون هیچ سرمایه گذاری در این حوزه ورود نکرده و در حال حاضر 9 واحد فرآوری گیاهان دارویی آن هم با ظرفیت کم و تولید اسمی سالانه 3هزار و 327تن فعال است.

او هم چنین با بیان اینکه در استان هیچ واحد گلاب گیری علارغم اینکه بیش از 430 هزار هکتار زیر کشت گل محمدی است، وجود ندارد، گفت:گل های محمدی استان بیشتر بصورت خام به شهر هایی مثل کاشان ارسال می شود.

وی از تمرکز جهاد کشاورزی بر تولید گیاهان دارویی از یکسال گذشته خبر داد و درآمد این محصولات را از کشت زعفران هم بیشتر دانست و افزود:از سرمایه گذارانی که برای احداث کارخانه فراوری گیاهان دارویی ورسود پیدا کنند، حمایت می شود.

وی با بیان اینکه از هر کیلو گیاهان دارویی 4 کیلو عرق و از هر 3 کیلو گل محمدی 3 لیتر گلاب تولید می شود، ادامه داد: در حال حاضر سالانه 360تن یعنی 20درصد گیاهان دارویی تولید شده در استان به ارزش 29میلیارد تومان فرآوری و بسته بندی می شود که از این میزان فقط 5درصد عرق گیری و مابقی به صورت بسته بندی عرضه می شود.

کیفیت بسیار خوب گیاهان دارویی استان

وی کیفیت و اسانس گیاهان دارویی استان را بنا به شرایط آب و هوایی که بیشتر به صورت دیم کشت می شود را بسیار خوب عنوان کرد و با بیان اینکه کشت این محصول به صورت یک طرح ملی مورد توجه قرار گرفته، گفت: تاکنون 800گونه گیاهان دارویی در استان شناسایی شده اند و کشت این محصول هم به دو صورت یک ساله و نشائی انجام می شود و گیاهانی مثل زیره سبز، خاکشیر، زنیان، آویشن، اسطوخودوس، مریم گلی، گل گاوزبان، زوفا و... از جمله این گیاهان می باشند.

رویش خوب امسال

به گفته نصرآبادی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیشتر گونه‌های گیاهان دارویی استان درآمدزاست و قابلیت توسعه کشت را دارد؛ گیاهانی که عمر کوتاهی دارند و برای استفاده از این ثروت باید اعتبار ویژه اختصاص پیدا کند.

به گفته مسئول مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی، امسال به واسطه بارندگی های با عافیتی که در استان شاهد بودیم، شاهد رویش اغلب گونه های داروهای گیاهی در خراسان جنوبی هستیم و اگر این بارندگی ادامه یابد به طور حتم این گونه‌های گیاهی دانه هم خواهد داد.

پویان با بیان اینکه گیاهان داوریی، طلای خراسان جنوبی است ولی تاکنون هیچ‌گونه تلاش و حرکت مؤثری در زمینه فرآوری آن نشده، افزود: افزایش تولید و فرآوری گیاهان دارویی می‌تواند اقتصاد و اشتغال به‌ویژه در بخش کشاورزی را متحول کند.

بر اساس بررسی‌های سازمان بهداشت جهانی در هزاره سوم علاوه بر کشورهای درحال‌توسعه استفاده از گیاهان دارویی و داروهای گیاهی و سنتی در کشورهای صنعتی و توسعه‌یافته نیز به شکل چشمگیری در حال افزایش است و به گفته کارشناسان، تجارت جهانی گیاهان دارویی هم‌اکنون صد میلیارد دلار در سال بوده و در سال ۲۰۵۰ میلادی این رقم به پنج تریلیون دلار خواهد رسید اما سهم ایران و خراسان جنوبی از این میزان در جهان چقدر خواهد بود؟