افزایش نگرانی کشورهای همسایه افغانستان از ادامه روند کنونی حکمرانی طالبان

‌به گزارش روابط عمومی شورای راهبردی آنلاین، محسن روحی صفت ‌با اشاره به بیانیه پایانی دومین نشست وزیران امورخارجه ایران، چین، روسیه و پاکستان که در مورد افغانستان و در جمهوری ازبکستان برگزار شد، تصریح کرد: این بیانیه نشان می‌دهد چالش‌ها و نگرانی‌های اصلی که این وزرای امور خارجه در اولین اجلاس خود مطرح کرده بودند، همچنان وجود دارد و همچنان برجسته است.

وی مسائل امنیتی را مهم‌ترین نگرانی همسایگان افغانستان عنوان کرد و افزود: وزرای خارجه نسبت به شیوع تروریسم فرامرزی و افراطی گری از افغانستان به داخل کشورهای همسایه، ابراز نگرانی کرده‌اند و در این نشست به طور صریح‌تر و واضح‌تر، اسم همه این گروه‌ها عنوان شده است؛ نام گروه هایی با تابعیت پاکستانی، ایرانی، ازبکستانی، چینی و دیگر گروه هایی که به صورت بین‌المللی در افغانستان فعالیت می‌کنند مورد اشاره قرارگرفته و تاکید شده که این گروه ها، منشاء نگرانی کشورهای همسایه هستند و اگر افغانستان بخواهد علامت مثبتی برای تعامل با کشورهای همسایه داشته باشد، ضروری است که این گروه‌ها در افغانستان حضور نداشته باشند.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل، موضوع مواد مخدر را از دیگر مسائلی برشمرد که به عنوان چالش از نظر کشورهای همسایه افغانستان مورد تاکید قرار گرفته است و گفت: این مسئله از گذشته باعث نگرانی همسایگان افغانستان بوده و آمارها نشان می‌دهد صادرات این مواد از افغانستان به کشورهای همسایه بیش از گذشته توسعه پیدا کرده و حتی در مرزهای این کشور، تعداد آزمایشگاه‌های تولید مواد مخدر صنعتی به شدت افزایش یافته است و کشفیات محموله‌های قاچاق مواد مخدر در مرزهای ایران توسط نیروی انتظامی نیز شاهدی بر این موضوع است.

روحی صفت در ادامه خاطرنشان کرد: این نگرانی از سوی همه همسایگان مورد تاکید قرارگرفته و اعلام کرده‌اند که صادرات این مواد افزایش پیدا کرده است.

وی وضعیت حقوق بشر و امور زنان و تهدید علیه آن‌ها را از موضوعات مورد توجه وزیران امورخارجه همسایه افغانستان عنوان کرد و افزود: وضعیت حقوق بشر و امور زنان، همچنان در افغانستان محل نگرانی است و نسبت به نشست اول وزیران، به شاخص‌های بدتری رسیده است؛ چراکه در این مدت ورود دختران به دانشگاه‌ها با مانع روبرو شده است.

این دیپلمات پیشین کشورمان یادآورشد: وضعیت اقلیت‌ها و نوع نظام سیاسی نیز در بیانیه پایانی نشست سمرقند مورد توجه قرار گرفته و وزرا تاکید کرده‌اند که طالبان یک گروه طایفه‌ای است که با انتخاب مردم و به نمایندگی آن‌ها به قدرت نرسیده‌اند، بلکه با زور قدرت را به دست گرفته است؛ از این جهت نمی تواند نماینده همه مردم باشد.

روحی صفت به تاکید وزیرخارجه ایران مبنی برضرورت ایجادحکومتی فراگیر در افغانستان اشاره کرد و ادامه داد: در افغانستان این انتقاد مطرح شد که در کدام کشور حکومت فراگیر وجود دارد که افغانستان حکومت فراگیر داشته باشد؟ اما باید پاسخ داد که در کشورهای دیگر وقتی حکومتی قدرت را به دست می‌گیرد، از طریق آرای عمومی و به نمایندگی از کل مردم است و طی فرایندی این اقدام انجام می‌شود، اما طالبان این قدرت را به زور به دست گرفته و نمی توانند از همه مردم نمایندگی داشته باشند. دولت فراگیر، دولتی منبعث از همه اقشار و طوایف است و حتی ممکن است اکثریت مردم کشوری به یک گروه، طایفه و حزب رای دهند.

وی تاکید کرد: طالبان با زور اسلحه روی کار آمده‌اند و همه نگرانی‌های گذشته نسبت به وضعیت آینده افغانستان همچنان پابرجا است. در این شرایط، موضوع شناسایی، هیچ وجاهتی ندارد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل درعین حال گفت: در این مدت، ارتباطات کشورهای همسایه با طالبان بیشتر شده و این تحولی مثبت است. به هر میزان بتوان با آن‌ها وارد تماس و گفتگو شد تا بر دیدگاه هایشان تاثیراتی گذاشت و نگرانی‌ها را به رهبرانشان منتقل کنند تا تغییری در شیوه حکمرانی آن‌ها ایجاد شود، قطعا مثبت ارزیابی می‌شود. ارتباطات کمک می‌کند تا تغییرات از طریق گفتگو به ثمر برسد.

روحی صفت با تاکید براینکه همه کشورها باید مدنظرداشته باشند که همچنان طالبان در موقعیت شناسایی قرار ندارد، اضافه کرد: بیانیه وزرای خارجه در سمرقند، در واقع نشان دهنده افزایش نگرانی کشورهای همسایه، نسبت به تحولات در افغانستان است.

وی با بیان اینکه باید مشکلات افغانستان در سطح داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی حل شود، توضیح داد: گفتگوی همسایگان با طالبان مسیر صحیحی است که باید در زمان مناسبش مورد استفاده قرار گیرد و زمان مناسب، شرایطی است که طی آن در داخل افغانستان هم طالبان به سمت حل مشکل گام بردارد. حاکمان افغانستان در شرایط فعلی، همچنان متقاعد نشده‌اند که مشکلی وجود دارد، در حالی که براساس استانداردهای بین‌المللی، ملی و حتی سنتی افغانستان، وضعیت در این کشور مناسبت نیست.

این دیپلمات پیشین کشورمان اظهارداشت: طالبان با قدرت و زور سرنیزه حکومت می‌کنند و فرصتی برای ابراز دیدگاه‌های عمومی وجود ندارد. بنابراین تا زمانی که آن‌ها نخواهند از دیدگاه‌های مختلف در داخل حکومت استفاده کنند، نمی توان شاهد نتیجه مثبتی بود. اگر طالبان نمی خواهند از دیدگاه‌های مختلف استفاده کنند باید ظرفیتی برای انتخابی فراهم کنند که مردم، خود حاکمانشان را انتخاب کنند، تا وزن نقش آفرینی مطلوب توسط طالبان از نظر مردم در آن مشخص شود.

روحی صفت به هشدار وزیران امورخارجه در نشست سمرقند نسبت به ایجاد پایگاه‌های نظامی در داخل و اطراف افغانستان و پیامدهای آن اشاره کرد و گفت: میان طالبان و آمریکا تعامل و توافقی وجود دارد. در واقع، توافق دوحه نتیجه گفتگوی مستقیم طالبان با آمریکا است و هیچ طرفی منکر آن نیست. شکی نیست که طالبان نیز علاقه مند به عمیق‌تر شدن و گسترش این گفتگو با آمریکا هستند و اظهارات متعدد آن‌ها نیز نشان می‌دهد که آن‌ها مایل به حل مشکلاتشان با آمریکا و توسعه روابط هستند.

وی ادامه داد: طالبان نوع روابطشان با کشورهای دیگر را براساس نوع روابطشان با آمریکا تنظیم می‌کنند تا تاثیرات منفی بر رابطه شان با آمریکا ایجاد نشود. با این حال همکاری نظامی و گسترش پایگاه‌های نظامی، در شرایطی که آمریکا در افغانستان روابط سیاسی و سفارت ندارد، نمی تواند در کوتاه مدت اتفاق بیفتد.