بررسی جایگاه کارآفرینی در اقتصاد دانش‌بنیان در گفت‌وگو با پانا:
ذائقه یادگیری دانش‌آموزان را سمت آموزش‌های کارآفرینی ببریم
تهران (پانا) - یک کارآفرین آموزشی با اشاره به اینکه از نقش آموزش و پرورش در تربیت نیروی کارآفرین غفلت شده است به چالش‌های پیشروی کارآفرینی آموزشی پرداخت و عنوان کرد باید به نیازهای یادگیری دانش‌آموزان با شیوه‌های نوین و اثربخش در برنامه‌های آموزش کارآفرینی در نظام آموزش کشور توجه بیشتری داشت.
یکی از سکوهای پرتاب در اقتصاد دانش‌بنیان بردن فضای آموزشی مدارس به سمت آموزش‌های کارآفرینانه است که عدم توجه به این مهم منجر به ایجاد چالش‌های زیادی در حوزه اشتغال‌های مرتبط با کارآفرینی شده است.
اقتصاد سنتی دیگر نمی‌تواند پشتوانه کسب‌وکار باشد
فردین شورج، کارآفرین آموزشی درباره اثرگذاری کارآفرینی در اقتصاد دانش‌بنیان در گفت‌وگو با پانا گفت: «کارآفرینی و اقتصاد دانش‌بنیان به‌واسطه تأثیری که بر توسعه دارند، دو ستون رشد نظام اقتصادی هستند که حوزه‌های بی‌شماری از فعالیت‌های صنعت‌محور را در برمی‌گیرند. اقتصاد سنتی و وفادار بودن به آن نمی‌تواند پشتوانه محکمی برای کسب‌وکارها فراهم کند، زیرا امروزه عرصه جهانی محل تاخت‌وتاز دانش و تکنولوژی‌های رو به رشد است. جایی که برای هر حوزه‌ای از دانش به‌کارگیری مفاهیم به‌روزرسانی شده است و این تغییرات همراه خود نیازهایی را به وجود آورده که با اقتصاد سنتی نمی‌توان آن را برآورده ساخت.»
وابستگی توسعه به سخت‌افزار و نرم‌افزار کم شده است
شورج با اشاره به تأثیر دانش‌بنیان بودن فعالیت‌ها بر روند پیشروی کسب‌وکارها اظهار کرد: «دانش‌بنیان بودن فعالیت‌ها قدرت پیش‌بینی و بهنگام بودن را افزایش می‌دهد و این همان چیزی است که اقتصاد کسب‌وکار به آن نیاز مبرم دارد. از طرفی دیگر توسعه متکی به سخت افرازهایی مانند ساختمان، کارخانه و ماشین‌آلات نیست؛ همچنین وابستگی توسعه به نرم‌افزارهایی چون تکنولوژی محض و تخصص افراد خاص هم کم شده است.»
شورج با اشاره به اینکه توسعه امری فرهنگی است که متکی به انسان‌های کارآفرین است، اظهار کرد: «زمانی که اقتصاد بتواند نگاه استراتژیک را توأمان با دانش بکار ببرد مولد بودن را با خلق ثروت و اشتغال در حوزه‌های مختلف صنعت ارتقاء خواهد داد. این یعنی هماهنگی کارآفرینی و اقتصاد دانش‌بنیان که توسعه را همراه خواهد داشت. در اقتصاد دانش‌بنیان، دانش محرک اصلی رشد، ایجاد ثروت و اشتغال در تمامی رشته فعالیت‌ها است و سرمایه‌گذاری در دانش و صنایع دانش‌پایه، موردتوجه خاص قرار می‌گیرد.»
وی افزود: «در کارآفرینی، توسعه منابع انسانی به‌عنوان سرمایه‌گذاری حیاتی کشور برای اقتصاد و جامعه به‌عنوان یک اولویت اصلی محسوب شده و به‌طورکلی محور اصلی فعالیت‌های اقتصادی مستقیماً بر اساس تولید، توزیع و مصرف دانش و اطلاعات قرار می‌گیرد. لذا فضای کسب‌وکار شامل نهادها، مقررات و رویه‌های اداری و غیره بر پایه دانش و در جهت ارزش‌آفرینی است.»
ایران فرصت‌های خوبی برای حرکت به سمت کسب‌وکارهای دانش‌بنیان دارد
این کارآفرین آموزشی با اشاره به اینکه در اقتصاد دانش‌بنیان کارآفرینان تلاش می‌کنند مراحل، هزینه‌ها و زمان انجام مراحل کمتر باشد تا هزینه‌های شروع و تداوم فعالیت اقتصادی کاهش پیدا کند، اظهار کرد: «در این صورت احتمال شکل‌گیری کسب‌وکارها افزایش می‌یابد. مجموعه عواملی است که بر عملکرد بنگاه تأثیر می‌گذارد، اما مدیر نمی‌تواند آن را به سهولت تغییر دهد و تا زمانی که فضای کسب‌وکار بهبود نیابد، بهبود عملکرد بنگاه‌ها و به‌طورکلی رشد بخش خصوصی امکان‌پذیر نخواهد بود. در کشور ما نیز با توجه به نیاز جدی برای پیشرفت‌های علمی، فرصتی مناسب جهت حرکت به‌سوی اقتصاد دانش‌بنیان ایجاد شده است. بنابراین در صورت برنامه‌ریزی صحیح امکان ایجاد و رشد کسب‌وکارهای دانش‌بنیان و درنتیجه جهت‌گیری اقتصاد کشور به سمت اقتصاد دانش‌بنیان و افزایش تولید ناخالص ملی فراهم خواهد آمد.»
وی افزود: «بر اساس مشاهده ارتباط ساختاری بین اقتصاد دانش‌بنیان و فضای کسب‌وکار، می‌توان با بهبود فضای کسب‌وکار نقش بسزایی را در ایجاد و استفاده بهینه از این دانش درجه‌ات توسعه و رونق کسب‌وکارهای دانش‌بنیان داشت.»
بخش عمده توسعه کشور در نظام آموزش و پرورش پایه‌گذاری شده است
شورج درباره نقش آموزش و پرورش در تربیت نیروی انسانی کارآفرین اظهار کرد: «یکی از اصلی‌ترین رسالت‌های نظام آموزشی کشور علاوه بر انتقال فرهنگ و تجارب بشری به نسل آینده، ایجاد تغییرات مطلوب در شناخت ها، نگرش‌ها و درنهایت رفتار کودکان، نوجوانان و جوانان است. برای نیل به این اهداف، در هر کشوری سرمایه‌های فراوانی برای آموزش و پرورش هزینه می‌شود. درواقع، کیفیت فعالیت سایر نهادهای اجتماعی تا اندازه زیادی، به چگونگی عملکرد آموزش و پرورش بستگی دارد.»
وی افزود: «آموزش و پرورش در پروراندن فرد و در آماده‌سازی آحاد جامعه برای پذیرش ترقی جمعی، نقش حیاتی دارد. شناسایی استعدادها و ایجاد شرایط لازم برای شکوفایی آن‌ها در زمینه‌های مختلف و رشد موزون و متعادل انسان در جنبه‌های عقلانی، عاطفی، اجتماعی و جسمانی، مسئولیت‌های سنگینی است که بر عهده آموزش و پرورش است.»
شورج اظهار کرد: «این مطلب بر چه کسی پوشیده است که بخش عمده توسعه کشور در نظام آموزش و پرورش پایه‌گذاری شده و شکل می‌گیرد؟ یعنی اگر خواستار توسعه اقتصادی هستیم و قرار است پایه و اساس اقتصاد در حال رشد را محکم و به جریان فرایند توسعه سرعت بدهیم؛ چاره‌ای جز توجه به آموزش و پرورش نداریم. اما واقعاً باتجربه چندین و چندساله در این حوزه هنوز نقش مؤثر آن مشخص نشده که در نظام آموزشی ما هنوز هم بالاترین مقام آن نگران تأمین حقوق پرسنل است.»
از نقش آموزش و پرورش در تربیت نیروی کارآفرین غفلت شده است
شورج اظهار کرد: «باید این اعتقاد عملی در تمام نهادهای جامعه ایجاد شود؛ حتی اگر در طول دهه‌های گذشته، نقش آموزش و پرورش را در امر توسعه انسانی متخصص و کارآفرین مورد غفلت قرار داده باشیم. ازآنجاکه کارآفرینان نقشی حیاتی در تداوم رشد و توسعه ملی ایفا می‌کنند، شایسته است در توجه به نقش آموزش و پرورش در تربیت کارآفرینان توجه ویژه‌ای داشته باشیم.»
این کارآفرین آموزشی اظهار کرد: «نظام آموزش و پرورش ازنظر اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و اخلاقی و فراهم کردن زمینه تکامل و رشد آدمی دارای جایگاه ممتازی است. توسعه کارآفرینی در فعالیت‌های اقتصادی و کسب‌وکارها، فرایندی است که نقش حیاتی در تداوم، رشد و توسعه ملی کشور ایفا می‌کند. مواردی مانند توجه به شیوه‌های آموزش در جهت پرورش دانش آموزان جویای ترقی از مسائلی است که در کشورهای توسعه یافته به آن دقت زیادی شده است. امروزه اگر برنامه‌های درسی، روش‌های آموزش، محتوای درسی، ابزارهای عملی، آموزش الکترونیکی، حمایت‌های مادی و معنوی از معلمانی که از سبک‌های کارآفرینی آموزشی استفاده می‌کنند و بالاخره توجه به نیازهای یادگیری دانش آموزان را با شیوه‌های نوین و اثربخش در برنامه‌های آموزش کارآفرینی در نظام آموزش کشور الزامی است و مطمئناً در آینده نزدیک شیوه نگاه نسل جدید را تحت تأثیر قرار می‌دهد.»
مهم‌ترین چالش‌های کارآفرینی آموزشی
وی با اشاره به ابلاغ سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی گفت: «این اصل به‌منظور شتاب‌بخشیدن به رشد اقتصاد ملی، ارتقاء کارآیی بنگاه‌های اقتصادی و بهره‌وری منابع مادی و انسانی و فناوری، افزایش رقابت‌پذیری در اقتصاد ملی، افزایش سهم بخش‌های خصوصی و تعاون در اقتصاد ملی، کاستن از بار مالی و مدیریتی دولت در تصدی فعالیت‌های اقتصادی، افزایش سطح عمومی اشتغال، تشویق به سرمایه‌گذاری، بهبود درآمد خانوارها و توسعه سرمایه انسانی، چالش‌هایی را فرا روی نهادهای آموزشی، ازجمله آموزش و پرورش قرار داده است. برای پاسخ‌گویی به این چالش باید راهبردها، رویکردها و راه‌کارهای اجرایی مناسبی را برگزید و به اجرا درآورد.»
شورج با اشاره به چالش کارآفرینی آموزشی اظهار کرد: «اگرچه استقبال گسترده‌ای از طرف نظام آموزش و پرورش کشور از موضوع کارآفرینی، آموزش کارآفرینی در مدارس انجام گرفته اما همچنان با چالش‌های متعددی روبرو است که عدم توجه به آن‌ها می‌تواند اثربخشی آموزش کارآفرینی در نظام آموزش و پرورش کشور را تحت تأثیر قرار دهد. ازنظر من مهم‌ترین این مشکلات عبارت‌اند از: چالش در کیفیت مدرسان کارآفرینی، چالش محتوا و شیوه‌های آموزش کارآفرینی، چالش در اثربخشی روش‌های آموزشی، چالش در ابزارهای آموزشی مرتبط با کارآفرینی، چالش در حمایت‌های مادی و معنوی دانش آموزان کارآفرین و چالش در نیازهای یادگیری دانش آموزان. همه این چالش‌ها را می‌توان در کلمه چالش کارآفرینی آموزشی خلاصه کرد.»
وی افزود: «این چالش اگر به فرصت تبدیل نشود، در بلندمدت آثار زیان باری را بر جامعه تحمیل خواهد کرد. متأسفانه با سرعت خارق‌العاده تکنولوژی در جهان این خسارت جبران‌ناپذیر بوده و حاصل آن جز عقب‌ماندگی نخواهد بود. استفاده از کارآفرینی آموزشی و هدف از آموزش کارآفرینی به دانش آموزان باید این باشد که مسئولیت‌پذیری آن‌ها افزایش یابد و برای دستیابی به اهداف خود خلاق باشند و به کشف فرصت‌های موجود بپردازند و به‌طورکلی مقابله کردن در جامعه پیچیده امروزی را بیاموزند.»
ارسال دیدگاه