یک کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با پانا:
نظام مالیاتی باید کاملا هوشمند شود
افرادی که تدریس خصوصی انجام می‌دهند چند برابر یک معلم درآمد دارند ولی بر خلاف معلم که مالیات از حقوقش کسر می‌شود، فرار مالیاتی دارند که باید مورد توجه نظام مالیاتی قرار بگیرد
تهران (پانا) - کارشناس مسائل اقتصادی می‌گوید سازمان امور مالیاتی کشور با سنوات گذشته قابل مقایسه نیست، زیرا اغلب اقدامات غیرحضوری و الکترونیکی شده و تحولات اساسی در سازمان امور مالیاتی اتفاق افتاده است اما تا نقطه مطلوب فاصله وجود دارد.
هادی حق‌شناس در گفت‌وگو با پانا اظهار کرد: «نکته کلیدی این است که هر جا هر مسئله‌ای را به تشخیص افراد واگذار می‌کنیم، منجر به تفسیرهای شخصی از موضوع خواهد شد و هر جا که تفسیرهای متفاوت باشد فسادی در بلندمدت در آن شکل خواهد گرفت. اگر به معنای واقعی تمام فرآیند اخذ مالیات مکانیزه باشد، مطمئنا سیستم کارآمدتر خواهد شد.»
کارشناس مسائل اقتصادی درباره مشکلات نظام مالیاتی کشور گفت: «اظهارنامه‌های مالیاتی در حال حاضر الکترونیکی انجام می‌شود اما همچنان بخشی از فرآیند، حضوری و فیزیکی است. فعالان اقتصادی برای گرفتن مفاصاحساب باید عملا مراجعه حضوری داشته باشد که یک اشکال عملیاتی است؛ این مسئله باعث زمان‌بر بودن فرآیند و ایجاد هزینه می‌شود به همین دلیل عاملی برای بی‌علاقه‌گی مودیان مالیاتی برای طی این فرآیند می‌شود.»
این اقتصاددان معتقد است: «این مسائل باعث می‌شود که فرد مالیات بر ملک خود را نپردازد مگر اینکه به هر دلیلی مجبور به پرداخت مالیات شود. این اشکال به لحاظ شکلی و اجرایی در فرایند مالیات‌ستانی ما وجود دارد اما در حال حاضر از نظر سازمان امور مالیاتی، مودیان مالیاتی کسانی هستند که آدرس دارند، سند به نام آنها است یا کسب و کار رسمی و ثبت شده دارند اما بخش اعظم معاملات بازار در بخش غیر رسمی و زیر زمینی انجام می‌شود.»
حق‌شناس با بیان اینکه بخش سوداگری کارش را غیر رسمی انجام می‌دهد، تاکید کرد: «بالاترین میزان فرار مالیاتی در همین بخش سوداگری است. به عنوان مثال اشخاصی خودرو، سکه، ارز یا ملک به هر قیمتی و بدون محدودیت خرید و فروش می‌کنند و بیشترین فرار مالیاتی در این حوزه‌ها نهفته است که به نظر می‌رسد؛ بخش دلالی همچنان سامان پیدا نکرده است.»
شفافیت اقتصادی در بخش پنهان اقتصاد با ایجاد سامانه مودیان مالیاتی
این نماینده سابق مجلس ادامه داد: «با ایجاد سامانه مودیان مالیاتی و پایانه‌های فروشگاهی، شفافیت اقتصادی در بخش پنهان اقتصاد ایجاد می‌شود هرچند زمان‌بر و نیازمند کار کارشناسی است اما باید این اتفاق بیفتد، زیرا فرارهای مالیاتی با ایجاد این سامانه به حداقل خواهد رسید.»
این کارشناس اقتصادی درباره میزان حذف ممیزهای مالیاتی از فرایند مالیات‌ستانی کشور توضیح داد: «نکته کلیدی این است که هر جا هر مسئله‌ای را به تشخیص افراد واگذار می‌کنیم، منجر به تفسیرهای شخصی از موضوع خواهد شد و هر جا که تفسیر های متفاوت باشد فسادی در بلندمدت در آن شکل خواهد گرفت. اگر به معنای واقعی تمام فرآیند اخذ مالیات مکانیزه باشد، مطمئنا سیستم کارآمدتر خواهد شد.»
حق‌شناس درباره شکل‌گیری اقتصاد پنهان در سایه عدم شفافیت اقتصادی نیز گفت: «نسبت مالیات به تولید ناخالص ملی در کشور در خوش‌بینانه‌ترین حالت ۶ الی ۷ درصد است که نشان‌دهنده اقتصاد عظیم زیرزمینی است. در کشورهای اطراف ما میزان مالیات به تولید ناخالص ملی ۲ الی ۳ برابر است و در کشورهای اروپایی این میزان مالیات ۷ الی ۸ برابر ایران است.»
حق‌شناس ادامه داد: «همین که نسبت مالیات ما به تولید ناخالص ملی کشورهای همسایه کمتر است، نشان‌دهنده فعال بودن اقتصاد زیرزمینی و گستردگی فرار مالیاتی است. یکی از مشکلات دیگر ما پنهان‌ماندن جریان کالا در کشور است اما راه‌اندازی سامانه مودیان مالیاتی توان این مشکل را ندارد. کاری که قوه قضاییه در حال انجام آن است، مثل دسترسی به اماکن مختلف و انبار‌های مختلف و اعمال مجازات‌های متناسب با احتکار کالا، سبب کاهش احتکار نسبت به گذشته شده است.»
این اقتصاددان در ادامه گفت: «اخذ مالیات در رشد اقتصادی موثر است اما تعیین‌کننده صرف نیستند. رشد اقتصادی رابطه مستقیمی با سرمایه‌گذاری دارد؛ تا زمانی که در کشور موضوع سرمایه‌گذاری حل نشود، نباید انتظار داشته باشیم رشد اقتصادی متناسب با ظرفیت اقتصادی ایران ایجاد شود. در سنوات گذشته زمانی رشد اقتصادی ما مناسب بوده که درآمد نفت ما افزایشی بوده است. زمانی هم که درآمد نفتی کاهش یابد، رشد اقتصادی هم نسبتا کاهش می‌یابد. در واقع بخشی از رشد اقتصادی ما بستگی به سرمایه‌های دولتی دارد.»
این کارشناس اقتصادی توضیح داد: «اگر قرار باشد رشد اقتصادی با دوام و با کیفیت داشته باشیم باید بستر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی فراهم شود اما با این مسئله فاصله زیادی داریم، چون بخش خصوصی سازوکار خودش را برای سرمایه‌گذاری نیاز دارد که در کشور ما خیلی فراهم نیست.»
بیشترین مالیات توسط بخش شفاف اقتصاد پرداخت می‌شود
حق‌شناس با بیان اینکه بیشترین مالیات ما توسط بخش شفاف اقتصاد پرداخت می‌شود، افزود: «مالیات کارمندان و صنوفی که فعالیت مشخص اقتصادی دارند، حتی اگر سیستم مالیاتی شفاف نباشد در هر حال مالیات پرداخت می‌کنند. مشکل اصلی کشور در مشاغلی است که ثبت نشده و زیر زمینی فعالیت می‌کنند.»
وی توضیح داد: «به عنوان مثل افرادی که تدریس خصوصی انجام می‌دهند چند برابر یک معلم درآمد دارند ولی بر خلاف معلم که مالیات از حقوقش کسر می‌شود، فرار مالیاتی دارند. این قسمت باید مورد توجه نظام مالیاتی قرار بگیرد.»
ارسال دیدگاه