ماجرای درب عجیبی که در مریخ کشف شد

تهران (پانا) - چند روز قبل عکسی توسط مریخ‌نورد «کنجکاوی» ناسا منتشر شد که در آن یک ساختار شبیه به یک "درب ورودی" قابل مشاهده بود و بسیاری آن را «ورودی بیگانگان یا مریخی‌ها» نامیدند در حالی که کارشناسان کاملا مطمئن هستند که این فقط یک ساختار طبیعی در مریخ است. اما واقعیت ماجرا چه بود؟

به گزارش ایسنا؛ نیل هاجسون (Neil Hodgson)، زمین‌شناس بریتانیایی که ساختارهای زمین‌شناسی مریخ را مطالعه کرده است، به "لایو ساینس" گفت: این یک تصویر بسیار غیرمعمول است. اما به طور خلاصه از نظر من مانند یک فرسایش طبیعی به نظر می‌رسد.

مریخ‌نورد کنجکاوی این عکس را با دوربین «مست کم» خود در روز هفتم مه ثبت کرد و اواخر هفته توسط ناسا منتشر شد. چندین تصویر رنگی و یک تصویر پانوراما از تصویر سیاه و سفید اصلی ایجاد شده است.

نیکلاس منگولد (Nicholas Mangold) زمین‌شناس سیاره‌ای از دانشگاه "نانت"(Nantes) فرانسه در ایمیلی به "لایوساینس" گفت که چندین سرنخ نشان می‌دهد که این تصویر یک ورودی واقعی نیست. برای شروع باید گفت که ارتفاع آن کمتر از ۳ فوت(۱ متر) است. او به شوخی گفت یا شاید نشان دهده آن باشد که مریخی‌ها کوچک بوده‌اند.

دیگر نظرات طنز آمیز در فضایی مجازی شامل مواردی چون مقبره فضایی عیسی مسیح بوده است.

اما حقیقت آن است که این ساختار هیچ ارتباطی با موارد ذکر شده، ندارد. به گفته کارشناسان، آنچه شبیه به یک "ورودی" به نظر می‌رسد، در واقع یک شکاف کم‌عمق در سنگ‌هاست که تقریبا به طور قطع می‌توان گفت توسط نیروهای طبیعی ایجاد شده است.

اگر این ساختار یک درب ورودی نیست، پس چیست؟

هاجسون که معاون شرکت بریتانیایی زمین‌شناسی "سرچر"(Searcher) است، باور دارد که این "ورودی" در اثر فرسایش مریخ به وجود آمده است.

لایه‌های صخره‌ای موسوم به چینه (strata) روی این سنگ دیده می‌شود که در سمت چپ فرو رفته و در سمت راست بالا می‌رود. او در ایمیلی به "لایوساینس" گفت: این‌ها بسترهای ساخته شده از سیلت(silt bed) هستند و بسترهای شنی سخت‌تر در کنار آنها خودنمایی می‌کنند. آنها احتمالاً چهار میلیارد سال پیش در شرایط رسوبی، در یک رودخانه یا یک تپه شنی‌ بادی ته‌نشین شده‌اند.

به گفته‌ی او، ‌بادهای مریخی چینه ها را از زمانی که به سطح آمده‌اند مورد فرسایش قرار داده‌اند و تصاویر ثبت شده آثاری از فرسایش را در داخل "ورودی" نشان می‌دهد.

وی افزود: چندین شکستگی عمودی طبیعی نیز در تصویر دیده می‌شود، از جمله شکستگی‌های ناشی از برخورد بادهای مریخ به سنگ‌ها و به نظر می‌رسد این غار کوچک یا ورودی در جایی که شکستگی‌های عمودی با چینه‌ها تلاقی می‌کنند، شکل گرفته است.

او گفت که به نظر می‌رسد سنگ بزرگی نیز از بالا به پایین افتاده تا این غار "ورودی" شکل را ایجاد کند. گرانش در مریخ زیاد قوی نیست، اما برای انجام این کار به اندازه کافی قوی است.

آنچه این ساختار را ایجاد کرده صخره‌ای است که روی سطح مریخ درست در سمت راست ورودی قرار گرفته و به نظر می‌رسد لبه عمودی صافی دارد. صاف بودن آن احتمالاً به این دلیل است که به تازگی سقوط کرده و مدت زیادی در معرض بادهای مریخی قرار نگرفته است. همه‌ی این موارد طبیعی هستند و به رُخنمون‌ها شباهت دارند که می‌توانید آنها را در بسیاری از مکان‌های خشک زمین ببینید. رُخنمون‌ها بخشی از سنگ بستر هستند که بر سطح زمین آشکار می‌شوند.

منگولد که داده‌های زمین‌شناسی مریخ‌نوردهای کنجکاوی و استقامت را مطالعه می‌کند، نیز باور دارد که ورودی مریخ به طور طبیعی توسط ساختارهای سنگی ایجاد شده است.

او می‌گوید: این‌ها شکستگی‌هایی در دو جهت هستند که یک "دهانه باز" با ظاهر "ورودی مانند" ایجاد کرده‌اند و هیچ چیز مصنوعی در آن وجود ندارد.

حدس و گمان‌ها در فضای مجازی این احتمال را مطرح می‌کنند که این غار کوچک ممکن است ناشی از یک مریخ‌لرزه باشد. برای مثال، دو مورد از بزرگترین مریخ لرزه‌هایی که تاکنون ثبت شده‌اند، اواخر سال ۲۰۲۱ رخ داده‌اند.

اما منگولد با این ایده موافق نیست. وی می‌گوید: کل کوه به طور جدی شکسته شده است، و نیازی به مریخ‌لرزه‌های‌ بزرگ نیست. در عوض، ممکن است شکستگی‌ها قبل از نمایان شدن سنگ، توسط فشار هیدرولیکی آب در شکاف‌های آن‌ها ایجاد شده باشند. یا ممکن است در نتیجه تنش حرارتی ناشی از تغییرات فصلی این سیاره شکل گرفته باشد.

آنجلو پیو رُسی (Angelo Pio Rossi) زمین‌شناس دانشگاه "جاکوبز" در برمن آلمان می‌گوید: در واقع این یک رُخنمون شکسته‌ی بسیار زیبا است. رُسی از عکس‌های متوالی مریخ‌نورد کنجکاوی، تصویر پانورامایی از رُخنمون ایجاد کرده است و فکر می‌کند که این ساختار غار مانند از شکستگی‌های قابل مشاهده در سنگ ایجاد شده است.

وی گفت که بخشی از کارش یافتن ساختارهایی مشابه آنچه در مریخ دیده می‌شود، روی زمین است و ساختارهای مشابه متعددی در سیاره خودمان وجود دارد و مریخ‌لرزه‌ها احتمالاً ارتباط چندانی با آن نداشته است. رُسی در ایمیلی به "لایو ساینس" نوشت: هر بلوکی که توسط شکستگی جدا شده باشد، در نهایت ممکن است به پایین سقوط کند، حتی اگر شیب آن ملایم باشد. وی افزود: شکستگی‌ها مستقیماً توسط مریخ‌لرزه‌ها ایجاد نمی‌شوند، بلکه صرفاً با تغییر شکل سنگ در طول زمان ایجاد می‌شوند.

هاجسون با اشاره به اینکه این تصویر نشان‌دهنده مفید بودن تصاویر ثبت شده توسط مریخ‌نوردها است گفت: این تصویر واقعاً خوب است و نشان می‌دهد که ما با تصاویری که از کنجکاوی و استقامت به دست می‌آوریم می‌توانیم بررسی‌های زمین‌شناسی خوبی انجام دهیم.