مکی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با پانا مطرح کرد؛
ایران چگونه می‌تواند از آمریکا «تضمین» بگیرد؟
توافق در دسترس است/ مشکلات اصلی درباره رفع تحریم‌ها حل و فصل شده است/ ایران و آمریکا باید پشت میز مذاکره بنشینند/ بایدن نمی‌تواند دولت بعدی آمریکا را متعهد به اجرای برجام کند
تهران (پانا) - یک تحلیلگر سیاست خارجی معتقد است بایدن نمی‌تواند دولت بعدی آمریکا را متعهد به اجرای برجام کند و اگر ما به دنبال تضمین از آمریکا در مذاکرات هستیم باید هزینه‌های خروج از برجام را باید افزایش دهیم یعنی در مدتی که از ریاست‌جمهوری جو بایدن باقی مانده است در این مدت چنان ایران بتواند پیوندهای اقتصادی خودش را با اروپا و آمریکا گسترش بدهد که هزینه‌های خروج از برجام افزایش پیدا کند.
پرویز پیکری- مرتضی مکی در گفت‌وگو با پانا درباره مذاکرات احیای برجام در وین گفت: «روند مذاکرات احیای برجام همانند همان زمان امضای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، روند پر فراز و فرودی را داشته است. در سال ۲۰۱۵ نیز در هفته‌های منتهی به توافق، گمانه‌زنی‌های زیادی درباره اینکه آیا این توافقنامه بعد از دو سال مذاکرات فشرده به نتیجه خواهد رسید یا نه، وجود داشت و در نهایت بر اثر مذاکرات دوجانبه ایران و آمریکا بود که پس از سه هفته، توانستند مشکلات را رفع کنند و برجام امضا شود.»
وی ادامه داد: «مذاکرات احیای برجام نیز هرچند که دو مرحله‌ای بوده و بخشی از آن در دولت قبل و بخشی هم در این دولت در حال انجام است، اما این مذاکرات هم ادامه همان مذاکرات است و دو طرف تلاش می‌کنند به راه مصالحت‌آمیزی برای موضوعات مورد اختلاف دست پیدا کنند. دولت‌های اروپایی و آمریکایی هم در چارچوب انتظارات و سیاست‌های خود به دنبال احیای برجام هستند. آنها می‌خواهند در چارچوب احیای برجام، به یک راستی‌آزمایی از برنامه هسته‌ای ایران دست پیدا کنند. ایران که به دنبال برنامه‌های نظامی در چارچوب برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود نیست ولی نگاه اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها متفاوت است و آنها می‌خواهند برجام زمانی احیا شود که برنامه‌های هسته‌ای ایران به مرحله‌ای برسد که حتی اگر ایران قصد ساخت بمب اتم را هم داشته باشد یک سال به طول بیانجامد.»
دلیل فشارهای آمریکا با ادعای «گریز هسته‌ای» چیست
مکی افزود: «در این فرصتی که ترامپ از برجام خارج شد و ایران هم در ۵ مرحله تعهدات خود را کاهش داد، پیشرفت‌های هسته‌ای ایران چشمگیر بوده است. بخشی از این فشارهایی که اخیرا آمریکایی‌ها درباره گریز هسته‌ای ایران مطرح کرده‌اند، روانی است و می‌خواهند به تیم‌های مذاکره‌کننده این فشار را وارد کنند و بخشی از آن مواضع و دیدگاه‌هایی که مقامات آمریکایی مطرح می‌کنند به خاطر فشارهایی است که به دولت بایدن درباره چگونگی احیای برجام وارد می‌شود و اینکه نباید همه تحریم‌ها لغو شود. شاید اینگونه مواضعی که مثلا ند پرایس، سخنگوی کاخ سفید درباره گریز هسته‌ای و از بین رفتن فرصت احیای برجام اخیرا مطرح کردند، به دلیل همین فشارهایی است که به دولت بایدن وارد می‌شود و آنها می‌خواهند نشان دهند که قرار نیست امتیاز ویژه‌ای به ایران بدهیم و مذاکره را سرسختانه پیش می‌برند.»
بایدن نمی‌تواند دولت بعدی آمریکا را متعهد به اجرای برجام کند/ مشکلات اصلی درباره رفع تحریم‌ها حل و فصل شده است
این تحلیلگر سیاست خارجی با بیان اینکه بنابراین این دو دیدگاه را باید در تحلیل مواضع اخیر مقامات آمریکایی مد نظر قرار داد، گفت: «ایران و آمریکا به مرحله‌ای رسیده‌اند که این اراده را دارند که این توافق احیا شود و با توجه به مواضعی که دبیر شورای عالی امنیت ملی اتخاذ کرده و اعلام کردند راستی‌آزمایی و رفع تحریم‌ها مهمترین موضوعاتی است که ایران از توافقنامه برجام انتظار دارد نشان می‌دهد که مشکلات اصلی در خصوص رفع تحریم‌ها حل و فصل شده و این دو موضوع حل شده و قابل تعریف است. ضمن اینکه درباره تضمین‌ها دولت آمریکا اعلام کرده است نمی‌تواند دولت بعدی آمریکا را متعهد به حفظ برجام کند، که هیچکدام از دولت‌های آمریکا نمی‌توانند تعهد و وظیفه‌ای برای دولت بعد تعیین کنند. دونالد ترامپ هم وقتی رییس‌جمهور شد از بسیاری از تعهداتی که دولت اوباما امضا کرده بود خارج شد از جمله توافقنامه هسته‌ای، توافقنامه آب و هوایی پاریس و خیلی از پیمان‌های دیگر.»
ایران و آمریکا باید پشت میز مذاکره بنشینند؛ تحریم‌های ایران را آمریکا می‌تواند لغو کند
وی اضافه کرد: «به نظر می‌رسد چگونگی آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران، فروش نفت و ... می‌تواند با سازوکاری تعریف شود و طرفین بتوانند به راه مصالحت‌آمیزی برای احیای برجام دست پیدا کنند. این موضوعی است که برای ایران اهمیت و ضرورت زیادی دارد. هرگونه گشایشی در اقتصاد ایران با رفع تحریم‌ها ارتباط پیدا می‌کند و رفع تحریم‌ها نیز در گرو احیای برجام است. باید این موضوع را مد نظر قرار داد و مذاکره‌کنندگان جمهوری اسلامی ایران با چشم‌انداز بلندتری به دنبال رفع تحریم‌ها باشند. این تحریم‌های آمریکاست و آمریکاست می‌تواند رفع کند؛ نه چینی‌ها، نه روسی‌ها هیچکدام نمی‌توانند کمکی بکنند. به نظر می‌رسد ایران و آمریکا باید پشت میز مذاکره بنشینند و این موضوع را هرچه زودتر و سریعتر حل کنند. امکان مصالحه وجود دارد.»
باید هزینه‌های خروج از برجام را افزایش دهیم
مرتضی مکی در ادامه افزود: «امکان توافق وجود دارد و این بستگی به اراده طرفین برای رسیدن به توافق دارد. ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که حقوق بین‌الملل در خدمت قدرت‌های بزرگ است و از آن استفاده می‌کنند. این منطق حاکم بر نظام بین‌الملل است. دولت‌های آمریکا نشان داده‌اند که حتی اگر تضمینی هم بدهند دولت جدید نمی‌تواند متعهد به تضمین‌های دولت قبلی باشد و دولت ترامپ نمونه آشکار آن است. به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی اگر به دنبال تضمینی برای بقای برجام است این تضمین باید در دل رفع تحریم‌ها به دست بیاید یعنی در مدتی که از ریاست‌جمهوری جو بایدن باقی مانده است در این مدت چنان ایران بتواند پیوندهای اقتصادی خودش را با اروپا و آمریکا گسترش بدهد که هزینه‌های خروج از برجام افزایش پیدا کند. این می‌تواند مهمترین تضمین باشد. بحث اینکه بخواهیم از آمریکا تضمین بگیریم که از برجام خارج نشوند حتی اگر هم امضا کنند که خارج نمی‌شوند نمی‌توانند دولت بعدی آمریکا را متعهد به اجرای این تضمین کنند. هزینه‌های خروج از برجام را باید افزایش دهیم، هزینه‌های خروج از برجام یعنی اینکه ایران بتواند ارتباطات اقتصادی خود را با دنیا گسترش دهد. به همان اندازه که شرکت‌های خارجی در ایران منافع مشترکی پیدا کنند به همان اندازه دولت آمریکا خروج از برجام برایش هزینه‌بر خواهد بود. به نظر می‌رسد باید روی این موضوع تامل بیشتری کرد و صرفا دنبال راهی نباشیم که می‌تواند بن‌بستی در روند احیای برجام ایجاد کند. باید دنبال گشایش بود و باید راه این گشایش‌های را به دست آورد.»
برای اینکه ایران در این مذاکرات قربانی زد و بندهای کشورها نشود باید مذاکرات مستقیم با آمریکا را شروع کند
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل درباره تاثیر تحولات در اوکراین بر مذاکرات وین نیز گفت: «بحران اوکراین و احتمال درگیری نظامی بین روسیه و اوکراین قطعا بر مذاکرات وین می‌تواند تاثیر بگذارد و می‌تواند مذاکرات احیای برجام را تحت الشعاع قرار دهد. به همین دلیل گفته می‌شود به خاطر اینکه ایران در این مذاکرات قربانی زد و بندهای روسیه با دیگر قدرت‌های جهان نشود باید مذاکرات مستقیم با آمریکا را شروع کند. اگر این مذاکره با آمریکا شروع شود، دیگر طرف‌های برجام کمتر می‌توانند منافع خودشان را در روند احیای برجام دخالت دهند. طرف‌های برجام هرکدام منافع متفاوتی دارند، به دنبال منافع سیاسی و اقتصادی خودشان هستند و نشان هم دادند که در این مسیر از منافع خود کوتاه نمی‌آیند. تحریم‌های ثانویه آمریکا نشان داد که همه کشورها حتی روسیه و چین نیز بخشی از توافقنامه و قراردادهای‌شان را با ایران به حالت تعلیق درآوردند. این موضوعی است که باید مورد توجه قرار داد و هرچه سریعتر به سازوکاری برای مذاکره مستقیم با آمریکا دست پیدا کرد تا این مذاکرات تحت الشعاع منافع دیگر طرف‌های برجام قرار نگیرد.»
گشایش در همکاری‌های منطقه‌ای ایران در گرو رفع تحریم‌هاست
مکی در ادامه با اشاره به همکاری‌های منطقه‌ای کشورمان گفت: «همکاری‌های منطقه‌ای و جهانی ایران همه تحت الشعاع تحریم‌ها قرار دارد. ما حتی نمی‌توانیم بدهی خود به سازمان ملل را در حد ۱۶ میلیون دلار به صورت مستقیم پرداخت کنیم. چون تحریم هستیم. کره جنوبی که پول‌های ما در آنجا بلوکه است به جای ما می‌رود و بدهی‌مان را پرداخت می‌کند. تحریم‌ها به شدت روابط اقتصادی و تجاری ایران با عراق بزرگترین شریک منطقه‌ای را تحت تاثیر قرار داده است. بازار عراق در حال از دست رفتن است به خاطر تحریم‌ها. درباره دیگر کشورهای منطقه هم همین طور است. اگر برجام احیا نشود و تحریم‌ها همچنان تداوم پیدا کند قطعا همکاری‌های منطقه‌ای ایران نیز تحت تاثیر تحریم‌ها خواهد بود. گشایشی در جهت حل و فصل اختلافات ایران و گسترش همکاری‌های منطقه‌ای ایران ایجاد نخواهد شد. این واقعیتی است که باید پذیرفت و همه این‌ها به رفع و خنثی‌سازی تحریم‌ها برمی‌گردد. رفع تحریم‌ها نیز در گرو احیای برجام است و باید به هر شکل و صورتی که شده گشایشی در جهت احیای برجام ایجاد کرد و به راه مصالحت‌آمیزی دست پیدا کرد.»
وی در پایان تصریح کرد: «روابط کشورها به هم چسبیده و تحت تاثیر همدیگر است. ما در یک دنیای ایزوله زندگی نمی‌کنیم و مناطق نمی‌توانند بلوک‌بندی شده باشند مانند جنگ سرد. کشورها براساس منافع و اولویت‌های‌شان، روابط خارجی خود را تعریف می‌کنند. کشورهایی که در جوار ما هستند هرکدام‌شان متحدان استراتژیک آمریکا یا دیگر طرف‌های برجام هستند و روابط گسترده‌ای دارند. چین هم که شریک اقتصادی ما است و عملا بزرگترین خریدار نفت کشورمان هم است، بزرگترین شریک تجاری، عربستان، امارات و روسیه نیز هست. به همین دلیل همکاری‌های منطقه‌ای ایران هم بدون گشایش و رفع تحریم‌ها عملا پیشرفتی نخواهد داشت و بر روی کاغذ باقی خواهد ماند. این یک واقعیت است.»
ارسال دیدگاه