پانا اجتماعی
استاد زلزله‌شناسی در گفت‌وگو با پانا پاسخ داد
چرا انگیزه‌ای برای«ایمن‌سازی» ساختمان‌ها در برابر «زلزله» وجود ندارد
چرا انگیزه‌ای برای«ایمن‌سازی» ساختمان‌ها در برابر «زلزله» وجود ندارد
خیلی مواقع مردم، مقاوم‌سازی را در اولویت نمی‌گذارند و نسبت به آن بی توجه می شوند
تهران (پانا) - عضو هیات علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله می‌گوید در زمینه ایمن‌سازی و مقاوم‌سازی منازل در برابر زلزله تجربیات خوبی وجود دارد اما اکنون انگیزه زیادی برای ایمن‌سازی و مقاوم‌سازی وجود ندارد چون کنترل نمی‌شود و در اولویت آخر قرار می‌گیرد.
عبدالرضا سروقد مقدم در گفت‌وگو با پانا درباره ضرورت ایمن‌سازی منازل در برابر زلزله اظهار کرد: «ضرورت ایمن‌سازی منازل از ابعاد مختلفی مطرح است، تاکنون چهار برنامه بزرگ برای احداث ساختمانهای جدید برنامه‌ریزی و اجرا شده است به گونه‌ای که اقدامات در بافت فرسوده، ایجاد مسکن مهر، مسکن اجتماعی و اکنون نیز اقدام ملی مسکن از جمله برنامه‌هایی است که برای ایمنی ساختمانهای جدید انجام شده است و این اقدامات باعث امیدواری است که در منازل جدید، اصول ایمنی رعایت شود.»
عضو هیات علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله با بیان اینکه در کشور تجارب زیادی در زمینه مقاوم‌سازی وجود دارد، افزود: «در پروژه اقدام ملی مسکن موضوع مقاوم‌سازی منازل موجود نیز مطرح است. تجارب زیادی در زمینه مقاوم‌سازی داریم. برای مقاوم‌سازی ساختمانهای مهم سال‌های سال است که تجربه وجود دارد و می‌توان به تجربه ساختمانهای (آ اس پ) اشاره کرد. بنابراین درباره مقاوم‌سازی ساختمانهای بزرگ تجربه وجود دارد و درباره منازل مردم نیز تجربیات خوبی وجود دارد که قابل استفاده است.»
این استاد دانشگاه با اشاره به تجربه مقاوم‌سازی ساختمانهای مدارس گفت: «همچنین تجربیات خوبی در زمینه مقاوم‌سازی مدارس داریم و اکنون ایران سرمشق مقاوم‌سازی مدارس است و سازمان ملل نیز قسمت فیزیکی مقاوم‌سازی مدارس را به ایران واگذار کرده است.»
وی همچنین به مقاوم‌سازی ساختمان‌ها از سوی بنیاد مسکن اشاره کرد و گفت: «در کنار اقداماتی که در بالا به آن اشاره شد، بنیاد مسکن نیز در روستاها بعد از وقوع زلزله، موضوع مقاوم‌سازی منازل و بازسازی را دنبال کرده و اقدامات زیادی در این بخش انجام شده است.»
سروقد مقدم در ادامه در پاسخ به این سوال که مناطق زیادی در کلانشهر تهران جزو بافت فرسوده هستند، چقدر منازل در این مناطق در معرض تخریب قرار دارند، بیان کرد: «در مورد بافت فرسوده، بخشی از ساختمان‌ها جنبه میراثی دارند که باید نگهداری شوند و در این مناطق بسیاری از ساختمان‌ها شرایط مناسبی ندارند و باید تخریب شوند. البته بنیاد مسکن در خیلی از روستاها به این نتیجه رسیده است که اگر قرار بر صرف هزینه برای بازسازی ساختمانهای موجود است چنانچه ساختمان‌ها ارزش نداشته باشند بهتر است اعتبارات برای احداث ساختمانهای جدید هزینه شود.»
وی افزود: «برای بازسازی و مقاوم‌سازی ملاک‌هایی وجود دارد به طوری که اگر بالای ۳۰ درصد برای مقاوم‌سازی هزینه شود، ترجیح این است که ساختمان تخریب و از نو ساخته شود. البته این ملاک‌ها برای ساختمانهای میراثی به کار گرفته نمی‌شود. در واقع برای ساختمانهای غیر میراثی ترجیح این است که تسهیلات داده شود و ساختمان‌ها از نو ساخته شوند.»
عضو هیات علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله یادآور شد: «اکنون در طرح اقدام ملی مسکن قرار است ساختمان‌هایی که فرسوده هستند، تخریب شده و از ابتدا احداث شوند. بسیاری از ساختمان‌ها طبق آیین‌نامه استاندارد 2800 ساخته شده‌اند. ویرایش پنجم این آیین‌نامه آغاز شده است و آیین‌نامه مذکور بیش از ۳۰ سال است که در کشور وجود دارد و بسیاری از ساختمان‌ها با ویرایش اولیه طراحی شدند و ضوابط را رعایت کردند و حیف است که تخریب شوند. نباید فراموش کرد که بین ۴۰ تا ۷۰ درصد ثروت هر کشوری در ساختمانهای آن کشور نهفته است حتی کشوری که خیلی هم ثروتمتد باشد توجیح ندارد که این ثروت را خراب کند و به طبیعت آسیب وارد کند، بنابراین همه سعی می‌کنند عمر مفید ساختمان‌هایشان طولانی شود.»
سروقد مقدم تصریح کرد: «در نتیجه ساختمان‌هایی هستند که خیلی وضع بدی ندارند البته نقص دارند ولی از آنجا که بر پایه اولیه خوبی بنا شده‌اند، حتما باید مقاوم‌ساز شوند که هزینه آن زیاد نیست.»
این مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه خیلی از مهندسان ساختمان به موضوع مقاوم‌سازی اشراف ندارند، گفت: «از آنجا که مقاوم‌سازی ساختمانهای عادی و مردمی در نظام مهندسی انجام می‌شود بنابراین مهندسانی که در این مرکز صلاحیت دریافت کرده‌اند وظیفه ساخت و ساز دارند اما هنوز در اکثر شهرهای کشور صلاحیتی به عنوان مقاوم‌سازی در نظام مهندسی تعریف نشده است که طبق آن مهندسان دوره دیده و کار کرده باشند.»
وی به نقش مردم در پذیرش اینکه ساختمان‌ها نیاز به مقاوم‌سازی دارند اشاره کرد و گفت: «خیلی مواقع مردم، مقاوم‌سازی را در اولویت نمی‌گذارند و با توجه به اینکه نظام مهندسی نیز صلاحیت این موضوع را در بسیاری از شهرها تعریف نکرده است بنابراین مقاوم‌سازی و ایمن‌سازی مورد توجه قرار نمی‌گیرد و روال قانونی که چگونه مقاوم‌سازی صورت بگیرد جا نیفتاده است. اکنون انگیزه زیادی برای ایمن‌سازی و مقاوم‌سازی وجود ندارد چون کنترل نمی‌شود، در اولویت آخر قرار می‌گیرد.»
عضو هیات علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در پاسخ به این سوال که ساختمان‌ها در کدام یک از مناطق تهران به مقاوم‌سازی نیاز دارد و ساختمان‌ها در کدام مناطق ایمن‌تر است، گفت: «در کل می‌توان گفت که در کلانشهر تهران ساختمانهای مصالح بنایی نسبت به ساختمانهای اسکلتی و مهندسی‌ساز مقداری آسیب‌پذیرتر هستند اما این امر نیز کلی است چون لزوما همه ساختمانهای اسکلتی ایمن نیستند و بالعکس.»
