مونا امیری*
اتحاد بازار NFT و بیتکوین
بازار ارزهای دیجیتال در نیمه نخست سال گذشته، با اقبال گسترده‌‌‌ای مواجه شد و ارزش این بازار در هفدهم آبان‌‌‌ماه سال ۱۴۰۰، سقف تاریخی جدیدی به‌‌‌میزان ۳تریلیون دلار را ثبت کرد.
با این‌‌‌حال، دیری نپایید که این اقبال کم‌‌‌فروغ شد و ارزش بازار ارزهای دیجیتال، پس از ثبت سقف تاریخی، بیش از ۵۰درصد کاهش یافت و به حدود ۲/ ۱تریلیون دلار رسید. همزمان با رونق بازار ارزهای دیجیتال در سال ۲۰۲۱، کاربردهای متعدد بلاک‌چین و پروژه‌‌‌های متنوع موجود بر این بستر نیز، بیش از پیش، مورد توجه عموم فعالان این بازار قرار گرفت. به‌‌‌عنوان نمونه، در آغاز سال ۲۰۲۱، تعداد افرادی که درباره توکنهای غیر‌قابل معاوضه (NFT) اطلاعات داشتند، اندک بودند؛ اما در پایان همان سال، پروژه‌‌‌های NFT محبوبیت زیادی پیدا کردند. حوزه NFT، در بازار ارزهای دیجیتال محل مناقشات فراوانی است و موافقان و مخالفان زیادی دارد. در ادامه، به فراز و نشیب‌‌‌های بازار NFT و آینده آن پرداخته میشود.
سال ۲۰۲۱، سال آغاز جنون NFT
به زبان ساده، NFTها، توکنهای غیر‌قابل معاوضه‌‌‌ای هستند که بر مبنای بلاک‌چین‌‌‌هایی نظیر اتریوم شکل گرفته‌اند (منظور از توکن، ارز دیجیتالی است که روی بلاک‌چین مستقلی قرار ندارد). آنچه NFTها را ارزشمند می‌کند، تغییرناپذیر بودن داده‌هایی است که در اختیار دارند. در واقع، طراحیNFTها به‌‌‌گونه‌‌‌ای است که نمی‌‌‌توان آنها را به‌‌‌سادگی کپی یا با مورد یکسان مبادله کرد. بنابراین NFTها منحصربه‌فرد، کمیاب و دارای اصالت هستند. کاربردهای NFT بسیار گسترده و متنوع است و در حوزه‌‌‌های متعددی، از ورزش، هنر و موسیقی گرفته تا متاورس و صنعت بازی را شامل میشود. سال ۲۰۲۱، سال ظهور و اوج بازار NFT بود و بسیاری از افراد، آن را سال انفجار توکنهای غیر‌قابل معاوضه دانسته‌‌‌اند.
براساس گزارش nonfungible.com، معاملات مرتبط با NFT در سال گذشته نسبت به سال ۲۰۲۰، حدود ۲۱هزار درصد رشد داشت و به ۶/ ۱۷میلیارد دلار رسید. در این میان، برخی از توکن‌‌‌ها به قیمت‌های باورنکردنی به فروش رفتند. در ۱۱ مارس سال ۲۰۲۱، اثر هنری دیجیتال «بیپل» با عنوان «هر روز: ۵هزار روز نخست»، به قیمت ۳/ ۶۹میلیون دلار فروخته شد و سومین اثر هنری گرانقیمت خلق‌شده توسط هنرمندان زنده معرفی شد. علاوه بر اثر هنری «بیپل» که رکوردی افسانه‌‌‌ای را در بازار NFT ثبت کرد، مجموعه کریپتوپانک، با دارا بودن ۱۰هزار کاراکتر منحصربه‌فرد از توکنهای بی‌‌‌رقیب و گرانقیمت در بازار NFT است و بسیاری بر این باورند که حتی با سقوط بازار NFT، از ارزش این توکن‌‌‌ها کاسته نمی‌شود.
آیا بازار NFT تب تندی است که زود سرد میشود؟
یکی از موانع اصلی موجود بر سر راه حوزه فناوری NFT، اشباع بازار است. در ۲۲ مارس ۲۰۲۱ و در بحبوحه جنون و هیجان خرید و فروش دارایی‌‌‌های رمزارزی، جک دورسی (مدیرعامل سابق توییتر) از فروش اولین توییت خود به قیمت ۹/ ۲میلیون دلار خبر داد. سینا استوی، مدیرعامل شرکت فناوری بریج‌اوراکل، خریدار NFT اولین توییت تاریخ بود و معامله صورت‌گرفته، یکی از گران‌‌‌ترین و پرسر و صداترین خریدها در حوزه معاملات NFT به شمار می‌رفت. استوی، یک‌سال بعد و در فروردین‌‌‌ماه سال‌جاری، تصمیم به فروش NFT مذکور به قیمت ۳/ ۴۸میلیون دلار گرفت؛ اما در این زمینه ناکام ماند. در واقع، بالاترین رقم پیشنهادی برای این NFT، تنها حدود ۶۸۰۰ دلار بود.
در بطن ماجرای معامله اولین توییت تاریخ، دو نکته حائز اهمیت نهفته است: اولا، در دنیای واقعی، ارزش دارایی‌‌‌های فیزیکی هنری و تاریخی (که غیر‌قابل تعویض هستند)، به‌‌‌دلیل دارا بودن اصالت و ویژگی‌‌‌های منحصربه‌فرد، با گذر زمان افزایش می‌‌‌یابد. این موضوع در حالی است که، توکن غیر‌قابل معاوضه اولین توییت تاریخ - که استوی آن را مونالیزای بازار ارز دیجیتال نامیده بود- به‌رغم دارا بودن اصالت و یکتا بودن، پس از گذر از دوران هیجان حاکم بر بازار رمزارزها، با کاهش قابل‌توجه ارزش همراه بود. این رویداد، حامل نکته بسیار قابل تامل برای فعالان بازار ارزهای دیجیتال و سرمایه‌گذاران توکنهای غیر‌قابل معاوضه است. ثانیا، به‌‌‌نظر می‌رسد افزایش سریع قیمت توکنهای NFT و کاهش قیمت آن، نشانه‌‌‌ای از اشباع این بازار باشد. بررسی مقایسه‌‌‌ای ارزش بازار NFT و ارزش بازار بیتکوین، از همبستگی بالای آنها با یکدیگر حکایت دارد.
همان‌طور که در نمودار مشاهده میشود، ارزش بازاری بیتکوین از اواخر سال گذشته تاکنون، ۶۷درصد کاهش داشته، در حالی که ارزش بازار NFT در زمان مشابه، بیش از ۸۰درصد کاهش را تجربه کرده است. بنابراین بازار توکنهای غیرمثلی به‌رغم تجربه تب و هیجان بالا در سال ۲۰۲۱، اکنون دوران سردی را می‌‌‌گذراند.
آینده بازار توکنهای غیر‌قابل معاوضه
حوزه NFT، یکی از حوزه‌‌‌های نوظهور بر بستر بلاک‌چین است که در حوزه‌‌‌های مختلف (هنر، بازی، امور مالی، موسیقی و...) انقلابی به پا است. با اینکه به‌‌‌نظر می‌رسد، در حال حاضر، محبوبیت این فناوری - با وجود آینده مناسب- رو به ضعف می‌رود، با این‌‌‌حال، توسعه زیرساخت‌‌‌های مناسب و رفع مشکلاتی همچون آلودگی‌‌‌های زیست‌‌‌محیطی (به‌‌‌علت تراکنش‌‌‌های صورت‌گرفته در بستر اتریوم)، نبود سقف ارزش‌‌‌گذاری و امکان ایجاد بستر برای فعالیت‌‌‌های پولشویی، عدم‌پشتیبانی قوی و...، در کنار مزایای متعدد فناوری NFTمی‌‌‌توانند به ایجاد چشم‌‌‌انداز مطلوب در این حوزه کمک کنند.
*پژوهشگر اقتصادی
منبع: دنیای اقتصاد
ارسال دیدگاه