تکثیر یوز آسیایی به کجا رسید؟

به گزارش سازمان حفاظت محیط زیست، در نامه علی سلاجقه به رئیس جمهور با اشاره به نامه سرگشاده یک استاد دانشگاه پیرامون موضوع مرگ توله‌های یوزپلنگ آسیایی، آمده است: پروژه تکثیر یوزپلنگ آسیایی در اسارت، نخستین پروژه تکثیر این نژاد از یوزپلنگ در دنیا بوده که مراحل مختلف آن اعم از زنده‌گیری و انتقال مولدین، نگهداری، تغذیه و زادآوری گونه با توان تخصصی کارشناسان و متخصصان ایرانی و با موفقیت انجام شد. محل اجرای این پروژه در پارک ملی توران در شهرستان شاهرود، استان سمنان است.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست، خاطرنشان کرد: به طور کلی تولید مثل گربه‌سانان حساسی همچون یوزپلنگ با بقاء همه توله‌ها همراه نیست و حتی در طبیعت گاهاً بیش از ۵۰ درصد از توله‌ها حین زایمان و یا قبل از بلوغ از بین می‌روند. در مورد پروژه یاد شده با توجه به اینکه یوز مادر در اسارت بلوغ یافته بود و ویژگی‌های یک یوز وحشی و طبیعی را نداشته است، بنابراین فرایند زایمان براساس تشخیص دامپزشک متخصص با عمل جراحی سزارین انجام و به این ترتیب از همان ابتدا شانس و احتمال بقای توله‌ها به دلیل عدم تغذیه از شیر مادر بالا نبود.

وی با اشاره به دلایل تلف شدن دو توله یوز، ادامه داده است: یوزپلنگ مادر با نام ایران در تاریخ دهم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ زایمان کرد و روز سوم یکی از توله‌ها که از همان ابتدا ضعیف‌تر بود، تلف شد. دامپزشک معتمد پس از کالبدگشایی، علت مرگ را نقص مادرزادی در قسمت فوقانی ریه اعلام کرد و در این حالت مرگ توله کاملاً طبیعی بود.

سلاجقه افزوده است: از آنجایی که مادر پس از جراحی سزارین حاضر به مراقبت از توله‌ها نشد، بنابراین توله‌ها به صورت دستی و با شیر خشک تغذیه شدند و با وجود محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها بر واردات شیر با کیفیت، تلاش شد به هر نحو ممکن برای توله‌ها شیر با کیفیت قابل قبول با نظر دامپزشکان فراهم شود. اما به دلیل این که توله‌ها از شیر مادر که حاوی آنتی بادی و ایمنی بسیار بالایی است تغذیه نشدند، ریسک تلفات در آنها بسیار بالا رفت و توله دوم در ۱۷ روزگی به دلیل لخته شدن شیر در دستگاه گوارش تلف شد. البته آزمایشات پاتولوژی برای تشخیص علت تکمیلی مرگ توله ها در حال انجام بوده و منتظر نتایج آن هستیم. شایان ذکر است توله سوم به تهران منتقل شده و با تلاش بی‌وقفه کارشناسان و دامپزشکان متخصص فعلاً وضعیت خوبی دارد.

معاون رییس جمهور در ادامه تصریح کرده است: این پروژه برای اولین بار در کشور ایران اجرا شد و با وجود پیچیدگی‌های خاص و کمبود منابع و تجهیزات، دستاورد بزرگی در حوزه حفاظت از گونه‌های برجسته حیات وحش محسوب می‌شود. اما بدیهی است در چنین کارهای مهمی که هیچ تجربه قبلی پیرامون آنها در کشور وجود ندارد بروز خطاهای جزئی دور از ذهن نیست که در این راستا تیم حقیقت‌یاب در سازمان تشکیل و به استان اعزام شد گزارش اولیه حاکی از آن است که قصورها و تقصیرهایی در فرآیند ۳ ساله پروژه و مقطع کنونی صورت گرفته که در حال بررسی می‌باشد و با مقصرین و متخلفین احتمالی برخورد خواهد شد.

وی با بیان اینکه خوشبختانه یوز مادر هنوز جوان بوده و امکان انجام فرایند تکثیر با اصلاح تمام خطاهای جزئی و با تأکید بر دانش و تجربه متخصصان بومی کشور فراهم شده، خاطرنشان کرده است: سازمان حفاظت محیط زیست با تمام قوت فرایند تکثیر را برای حفظ ژنوم این گونه ارزشمند ادامه خواهد داد. به منظور تبادل تجربه تکثیر یوزپلنگ و افزایش احتمال بقاء توله باقیمانده از یکی از متخصصین خارجی هم در یک مقطع کوتاه بهره‌گیری خواهد شد. در پایان از محضر حضرتعالی استدعا دارد دستور تقویت اعتبارات ویژه برای نجات این گونه در خطر انقراض در طبیعت و همچنین اجرای مجدد فرآیند تکثیر در اسارت به صورت کاملاً حرفه‌ای و در حد انتظار مردم شریف و دوستداران محیط زیست را صادر کنند.