وقوع زلزله‌های کوچک خوب است یا نگران کننده؟

مهدی زارع در گفت‌وگو با پانا با اشاره به زلزله ۳ ریشتری دماوند و رودهن گفت حدود ١٠ درصد از تغییر شکل در پوسته زمین در فلات ایران که فرایندی دائمی است به شکل لرزه‌ای خود را نشان می‌دهد. این ۱۰ درصد همیشه با ریتم و با توزیع یکسان رخ نمی‌دهد. اینطور نیست که بگوییم الزاما باید ماهانه تعداد مشخصی زلزله در نقاط معین رخ دهد ولی به طور متوسط می‌توان برآوردی از تعداد رخداد زلزله‌های با بزرگاهای مختلف در کل فلات ایران و در هر ناحیه داشت.

استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی گفت: ساختار‌های زمین‌، در برخی نقاط که گسل‌های فعال وجود دارد، با عدم‌ حرکت یا سکون مقطعی یا طولانی مدت مواجهند. سکون این ورقه‌ها بر اثر فشارهای مداوم درونی، به پایان می‌رسد در نتیجه زلزله رخ می‌دهد؛ به‌طور مثال گسل شمال از ١٧٨٠ سکون داشته و حرکت مهمی انجام نداده است این به‌معنای این نیست که آنجا دیگر لرزه‌خیز نیست.

وی افزود: نه سکون گسل‌ها به‌معنای اتمام زمین‌لرزه است و نه پرزلزله بودن الزاما به‌معنای شروع فوری فعالیت گسل برای رخداد یک زلزله شدید است. بنابراین هر آنچه در روزهای اخیر از نظر زلزله‌های کوچک رخ می‌دهد اتفاقی طبیعی است.

زارع گفت: با توجه به سابقه زلزله‌های بزرگ در ایران، به طور متوسط در هر دهه، حدود دو زلزله با بزرگای بالای هفت در فلات ایران ممکن است رخ ‌دهد و این موضوع بحثی آماری است. وقوع زلزله‌های بالای هفت ریشتر نه خوب است و نه بد، صرفا پدیده طبیعی است. فقط امیدوار باید باشیم که مرکزیت زلزله در منطقه شهری رخ ندهد.

وی با بیان اینکه زلزله‌های کوچک دست کم می‌توانند هشدار ‌دهنده باشند، گفت: اصولا زلزله‌ای که نزدیک شهر رخ می‌دهد بیشتر مردم را وحشت‌زده می‌کند. حال آیا زلزله‌های با بزرگای چهار و پنج از وقوع زلزله‌هایی با توان بالا جلوگیری می‌کند، در پاسخ باید گفت لزوما چنین نیست، شاید این زلزله‌ها مانند کبریت دم در انبار باروت باشد و محرک رخداد‌های بزرگ‌تر باشد. چنین اظهارنظری را نمی‌توان تفسیر علمی کرد و نتیجه غلط ارائه داد.

وی تاکید کرد: با اطلاعات کمی که در مورد لایه‌های زیر زمین داریم نمی‌توان در مورد جلوگیری از رخداد زلزله مهم بعدی گرفت. کار منطقی آن است که این زلزله‌های کوچک را نشانه فعال بودن همان منطقه در نظر بگیریم و بر اساس درک فعال بودن هر منطقه در مورد افزایش سطح آمادگی در آن ناحیه برای سناریو زلزله شدید احتمالی بعدی تلاش کنیم.