در گفت‌وگو با پانا:
قرایی‌مقدم: اعتماد عمودی و افقی میان مسئولان و مردم باید شکل بگیرد
تهران(پانا) - یک جامعه‌شناس با تأکید بر اینکه افزایش سرمایه اجتماعی به یک پروسه طولانی مدت نیاز دارد، هشدار داد «تا زمانی که مردم تأثیر مشارکت خودشان را احساس نکنند سرمایه اجتماعی افزایش پیدا نخواهد کرد.»
امان‌الله قرایی‌مقدم، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه با بیان اینکه ریزش یا افزایش سرمایه اجتماعی یک شبه به وجود نمی‌آیند به پانا گفت: «ثروتمندترین و قدرتمندترین کشورها بدون اعتماد جامعه، انسجام، همبستگی و سرمایه اجتماعی فاقد ارزش هستند. اگر جامعه امروز رغبت و تمایلی به مسائل سیاسی و انتخاباتی کشور ندارد به دلیل بدعهدی و بدقولی مسئولان است.»
وی ادامه داد: «مردم با یادآوری تاریخ می‌بینند که هرچه از گذشته به آینده می‌روند تغییری در وضعیتشان ایجاد نمی‌شود. کوچه و بازار مهمترین عامل سنجش‌گری است؛ این پالس و پیام داده شده که برای چه در انتخابات شرکت کنیم؟»
این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه افزایش سرمایه اجتماعی به یک پروسه طولانی مدت نیاز دارد، افزود: «در طول سال‌های گذشته مردم با فریاد، اعتراض خودشان را به گوش مسئولان رساندند، اما متأسفانه توجهی به آن صورت نگرفت.»
قرایی‌مقدم تصریح کرد: «سرمایه اجتماعی در ایران نخ‌نما شده و نه تنها بی‌اعتمادی در جامعه گسترش یافته بلکه بی‌تفاوتی نیز رو به افزایش است. بنابراین جامعه از حالت دنباله‌روی دور شده و بازگشت اعتماد دوباره نیازمند اعتمادسازی است.»
این جامعه‌شناس تأکید کرد: «مردم به دنبال برخورد با مفاسد اقتصادی و برگزاری انتخابات صالح هستند؛ اعتماد یک شبه به وجود نمی‌آید. اعتماد عمودی و افقی میان مسئولان و مردم و برعکس باید در جامعه ایران شکل بگیرد. به طور مثال آقای رئیسی یکی از افرادی است که با اقدامات اخیر خود توانسته اندکی باعث افزایش سرمایه اجتماعی آن هم در دستگاه قضا شود.»
قرایی‌مقدم در ادامه افزود: «بنده نه جناحی هستم و نه طرفدار حزب یا جریانی بلکه من یک استاد دانشگاه و جامعه شناس هستم و می‌گویم ایشان برای جامعه امنیت فکری و خیالی ایجاده کرده که اگر مردم به دستگاه قضا پناه ببرند مشکلاتشان حل می‌شود.»
وی اظهار کرد: «تا زمانی که مردم در سرنوشت خودشان مشارکت نداشته باشند سرمایه اجتماعی افزایش پیدا نخواهد کرد. بی‌اعتمادی جامعه فقط به سیاست و انتخابات مربوط نمی‌شود چرا وزیر بهداشت التماس می‌کند و می‌گوید به دست و پای مردم می‌افتم؟ زیرا جامعه به ستاد ملی مقابله با کرونا هم بی‌اعتماد شده است.»
این استاد دانشگاه یادآوری کرد: «در انتخابات سال‌های ۹۲، ۹۴ و ۹۶ مردم مشارکت بسیار خوبی داشتند، اما چرا در انتخابات مجلس در سال ۹۸ مشارکت پایین بود؟ چرا نتایج نظرسنجی‌ها به حضور حداقلی مردم در انتخابات آتی اعتراف می‌کنند؟ زیرا در این دو سال اخیر گرانی‌‌ها چندبرابر و تورم به بالای ۴۰ درصد رسیده و در نتیجه مردم را از مشارکت ناامید کرده است.»
قرایی‌مقدم در این باره اضافه کرد: «مردم فکر می‌کردند که روزی کارشان به ایستادن در صف مرغ برسد؟ آقای احمدی‌نژاد ۸۰۰ میلیارد دلار درآمد را تقدیم آمریکای جنوبی کرد تا مردم پوست مرغ بخرند و بخورند؟ در سال‌های گذشته مردم در انتخابات مشارکت گسترده داشتند چون مشکلات امروز آن موقع وجود نداشت.»
این جامعه شناس با تأکید بر اینکه برجام باعث امید برای حل مشکلات شده بود، افزود: «همانطور که گفتم سقوط سرمایه اجتماعی به عوامل مختلفی بستگی دارد و یک شبه هم بوجود نمی‌آید. رسانه‌ها و خبرنگاران طوفان فکری در ایران و جهان به راه انداخته‌اند و قدرت تشخیص مردم افزایش یافته است؛ دلار ۴ هزار تومانی به ۲۵ هزار تومان رسیده، چرا تصویب FATF را چندسال نگه داشته‌اند؟ از آن طرف هم رئیس جمهور می‌گوید اختیار ندارد؛ با وجود چنین مشکلات و ناامیدی‌ها سرمایه اجتماعی افزایش پیدا نمی‌کند.»
وی تصریح کرد: «تا زمانی که مردم تأثیر مشارکت خودشان را احساس نکنند سرمایه اجتماعی افزایش نخواهد یافت.»
این استاد دانشگاه در پایان افزود: «بنده کارمند دادگستری نیستم، اما آقای رئیسی هرکجا که دست می‌گذارد می‌ببنید دزدی شده است. چنین مشکلاتی بی‌اعتمادی را در جامعه به وجود آورده و برخورد فردی مانند رئیسی با مفاسد و تخلفات باعث کمک اندکی به جلب اعتماد شده است.»
ارسال دیدگاه