قبادی دانا: اختلال طیف اوتیسم یک درصد جوامع را درگیر کرده است

به گزارش سازمان بهزیستی کشور، وحید قبادی دانا با اعلام این مطلب افزود: یکی از اقدامات بهزیستی، تاسیس مراکز اقامت موقت بوده است برای اینکه فرصتی به والدین و مراقبان کودکان داده شود تا بتوانند به فعالیت روزمره زندگی بپردازند البته تنها در استان های اصفهان، کرمان، تهران و آذربایجان شرقی گسترش یافته که امیدواریم در سراسر کشور نیز اجرایی شود.

وی با بیان اینکه اوتیسم، بیماری یا اختلالی که خانواده ها و فرزندان با آن دست و پنجه نرم می کنند، گفت: اختلال طیف اوتیسم براساس آمار موجود یک درصد جوامع را درگیر کرده است و با توجه به اثرات اجتماعی و خانوادگی و نقائصی که در ارتباطات اجتماعی و رفتاری در این افراد وجود دارد، باعث می شود علاوه بر خود فرد، خانواده و واحدهای اجتماعی مرتبط با فرد دچار درگیری شوند؛ چراکه این اختلال ابعاد اجتماعی گسترده ای پیدا میکند.

رئیس سازمان بهزیستی کشور، افزود: بهزیستی با توجه به اینکه متولیگری امور افراد دارای معلولیت و سلامت اجتماعی را با توجه به قوانین بالادستی در اختیار دارد، از حدود ۲۰ سال گذشته فعالیت های خود را در ارتباط با اختلال طیف اوتیسم آغاز کرده و فعالیت های متمرکزی را در این زمینه برنامه ریزی کرده است.

قبادی دانا در تشریح اقدامات سازمان بهزیستی کشور در موضوع اوتیسم، تصریح کرد: در بحث تحصیل، آموزش و سایر مسائل افراد درگیر این اختلال نیاز است کاری جمعی و بین بخشی صورت گیرد البته از بیست سال گذشته بهزیستی این اقدامات را انجام داده است و آنچه الان شاهد هستیم حاصل تلاش های همه جانبه همه همکاران در بهزیستی و مشارکت فعال علمی، دانشگاهی و تحقیقاتی و همچنین دیگر نهادهای دولتی و غیردولتی بوده که در حال انجام است.

وی با بیان اینکه از ابتدا تشخیص بهنگام اختلال اوتیسم و مداخله در زمان طلایی، مدنظر سیاستگذاران و برنامه ریزان در سازمان بهزیستی بوده است، گفت: پایبندی به کنوانسیون های حقوق کودک و همچنین کنوانسیون اشخاص دارای معلولیت و اینکه این کودکان باید یک زندگی کامل و شایسته ای را داشته و دارای منزلت اجتماعی باشند یکی از الزاماتی است که مدنظر سیاستگذاران و برنامه ریزان در بهزیستی بوده است و همکاری های خوبی با آموزش و پرورش استثنایی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بوده داشته است.

رئیس سازمان بهزیستی کشور گفت: از سال ۷۹ ارائه خدمت به این طیف از جامعه را آغاز کرده ایم و راه اندازی مراکز آموزش توانبخشی روزانه اختلال طیف اوتیسم یکی از این اقدامات بوده است؛ اکنون شاهد ۱۰۳ مرکز در ۳۱ استان کشور هستیم که با ۸۵۰ نیروی آموزش دیده روانشناس بالینی، کاردرمانگر و مربی آموزشی در حال حاضر به حدود ۵ هزار نفر خدمت ارائه می کنند و بطور متوسط هر ماه حدود ۸۰۰ هزار تومان به عنوان یارانه به این مراکز واریز می شود و اکنون ۳۸۷ مرکز حرفه آموزی و ۱۳۱ کارگاه تولیدی حمایتی فعال در این زمینه در کنار ۱۷ مرکز پشتیانی شغلی تحت نظارت سازمان بهزیستی کشور فعالیت می کنند.

وی، ادامه داد: در برنامه ۲۰ ساله سعی شده است در حیطه تشخیص و مداخله بهنگام اقداماتی صورت گیرد. تمام هدف ما بهبود کیفیت زندگی افراد و خانواده هایی است که درگیر اختلال طیف اتیسم هستند. به یاد داریم زمانی که جامعه با اختلال طیف اوتیسم آشنا نبود طبیعتا نیاز بود ارتقای سطح آگاهی جامعه صورت و خدمات به موقع در دسترس افراد قرار گیرد؛ بنابراین در این حوزه بیش از بیست سال در بهزیستی مدنظر بوده است و غربالگری، پرسشنامه برای کودکان ۲ تا ۵ سال معرفی شده که یکی از ابزارهای مهم درخصوص شناسایی کودکان اختلال طیف اتیسم است.

قبادی دانا، افزود: در قدم بعدی بعد از اینکه خانواده بررسی شدند شناسایی افراد با اختلال طیف اتیسم در دستور کار قرار می گیرد. بعد از تشخیص خانواده ها دچار استرس می شوند که اینجا مداخله با کاردرمانی، گفتاردرمانی و آموزش خانواده صورت می گیرد. از زمان اجرای غربالگری تاکنون ۲۰۰ هزار کودک در سن ۲ تا ۵ سال از خدمات غربالگری سازمان بهزیستی کشور بهره مند شدند.

رئیس سازمان بهزیستی کشور با اشاره به راه اندازی سامانه آنلاین غربالگری تشخیص اختلال طیف اوتیسم، تاکید کرد: این سامانه امکان اجرای غربالگری آنلاین را برای خانواده ها به همراه دارد که پس از آن برای دریافت خدمات تشخیصی به واحدها ارجاع می شوند و سپس به ستاد پذیرش و کمیسیون های پزشکی و توانبخشی، برای اینکه نوع و شدت معلولیت مشخص شود و فرد و خانواده در چرخه خدمات حمایتی و بهره گیری از خدمات تخصصی در قالب مراکز روزانه آموزشی و توانبخشی سراسر کشور قرار گیرد.

وی توضیح داد: مداخلات خانواده یکی از محورهای فعالیت سازمان بهزیستی در مواجهه با طیف اوتیسم بوده است، آموزش خانواده ها مدنظر بهزیستی بوده است و تهیه کتابچه های راهنما برای والدین دارای کودک اوتیسم و تدوین راهنمای عملی برنامه ریزی برای انجام مداخلات در مراکز آموزش روزانه و توانبخشی صورت پذیرفت؛ یکی دیگر از اقدامات بهزیستی تاسیس مراکز اقامت موقت بوده است برای اینکه فرصتی به والدین و مراقبان کودکان داده شود تا بتوانند به فعالیت روزمره زندگی بپردازند البته در چند استان اصفهان، کرمان، تهران و آذربایجان شرقی گسترش یافته که امیدواریم در سراسر کشور نیز اجرایی شود.

قبادی دانا افزود: با توجه به راه اندازی پایگاه های غربالگری و تشخیص، کارشناسان مربوطه انتخاب شدند و در این زمینه به فعالیت می پردازند. با غربال کودکان ۲ تا ۵ سال در سال ۹۹، نزدیک به ۵۰۰ نفر از کودکان تحت آزمون غربال قرار گرفتند که برای حدود ۲۰۰ نفر آزمون تشخیصی نیاز شد که در سه سطح طبقه بندی و معرفی شدند اما مشکلات بسیاری برای افراد و خانواده آنها وجود دارد و هزینه ها و عدم آگاهی آحاد جامعه سبب می شود درک متقابلی بین جامعه و این افراد انجام نشود.

رئیس سازمان بهزیستی کشور، تصریح کرد: نیاز است یک اقدام ملی برای ساماندهی همه فعالیت و تشریک مساعی صورت گیرد از این رو نیاز است غربالگری رشد و تکامل کودکان در کل کشور ساماندهی شود و برنامه ریزی مناسبی شود؛ خوشبختانه درباره واکسیناسیون شاهد نهضت ملی بودیم در حوزه غربالگری رشد و تکامل کودک و پیدا کردن به موقع کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم هستند باید یک همکاری بین بخشی صورت گیرد و به سبب جمعیت گسترش داشته باشد.

وی با بیان اینکه خدمات توانبخشی متاسفانه تحت پوشش بیمه پایه نیستند، اضافه کرد: برای این کار در راستای تحقق ماده ۶ قانون حمایت از افراد دارای معلولیت مبنی بر اینکه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است پوشش بیمه سلامت افراد دارای معلولیت تحت پوشش سازمان را به گونه‌ای تأمین نماید که علاوه بر تأمین خدمات درمانی مورد نیاز این افراد، خدمات توانبخشی جسمی و روانی افراد دارای معلولیت را پوشش دهد، در قانون بودجه سال ۹۹، ۳۰۰ میلیارد برای موضوع بیمه خدمات توانبخشی گنجانده شد که علاوه بر این تفاهمنامه ای بین بیمه سلامت در دو نوبت منعقد شد و ۹ خدمت مشمول بیمه پایه سلامت قرار گرفتند و همچنین بخشنامه مشترکی بین بهزیستی و بیمه سلامت برای مراکز گفتاردرمانی و کاردرمانی کشور داده شد تا طرف قرارداد بیمه سلامت قرار گیرند و این شروعی است تا سایر خدمات توانبخشی ذیل این قضیه قرار گیرد.

قبادی دانا بر تدوین پروتکل درمانی و توانبخشی برای پزشکان اطفال تاکید کرد و گفت: با این اقدام پزشکان فقط به دارودرمانی صرف اکتفا نمی کنند. از طرفی هدف ما خانواده پذیر و جامعه پذیر شدن این افراد است که نیازمند اقدامات حمایتی هستند که در برنامه آتی مدنظر داریم؛ تشکل ها باید تقویت شوند، تقویت تشکل خانواده های دارای افراد طیف اوتیسم و دستورالعمل ها با نظر این عزیزان بازبینی شود همچنین باید مطالعات تطبیقی صورت گیرد تا بتوانیم آینده نگری داشته باشیم.

رئیس سازمان بهزیستی کشور یادآور شد: مهم این است که تاثیرگذاری را ملی و پوشش جغرافیایی را به ۱۰۰ درصد برسانیم که تحقق این مهم نیاز به تامین اعتبارات است و شبکه ملی برای برنامه ریزی و پیش بینی نیاز است. از طرفی نیز پایش عملکرد گذشته و بازبینی اقدامات، پرداختن به وضعیت مشکلات خانواده در دستور کار قرار دارد و نیاز است موضوعات حمایتی در موضوعات پیشگیرانه لحاظ شود. در گام دوم انقلاب باب های جدیدی با تکیه بر متون علمی و پژوهش و با اتصال به مراکز غیردولتی و مجموعه خانواده های درگیر این اختلال باز خواهیم کرد تا توانمندسازی این افراد را شاهد باشیم.

اوتیسم یا درخودماندگی یک اختلال عصبی رشدی با شاخص های نقص در ارتباط اجتماعی، رفتارهای کلیشه‌ای، مشکلات درک شناختی و خزانه رفتاری، حرکتی و کلامی محدود است.