وقتی مدرسه تنها پناهگاه دانش‌آموز معلول می‌شود

اینجا مجتمع آموزشی دخترانه رجائیه در منطقه ۱۵ تهران است که به دانش آموزان استثنایی کم توان ذهنی از مقطع پیش دبستانی تا متوسطه دوم اختصاص دارد. زنگ تفریح است و بچه ها در حیاط مدرسه اطراف مدیر مدرسه حلقه زده اند. فاطمه اعظمی کارگردان، مدیر مدرسه همچنان که با جملاتی کوتاه با دانش آموزان احوالپرسی می کند می گوید: بچه های معلول قبل از هرچیز باید در خانواده خود مورد پذیرش قرار بگیرند. متاسفانه بسیاری از خانواده ها هنوز در فاز انکار به سر می برند و وجود معلولیت را در فرزندشان نمی‌پذیرند و می خواهند به هرطریق ممکن آن ها را در مدارس عادی ثبت نام کنند. بعضی والدین هم فرزند معلولشان را پنهان می کنند و از ظاهر شدن در اجتماع به همراه فرزندشان خودداری می کنند.

اعظم سادات رضایی، معاون مدرسه که راهنمای ما در بازدید از بخش های مختلف مدرسه نیز است درباره چالش های تدریس در مدارس استثنایی می گوید: معلم ابتدا باید رابطه عاطفی برقرار کند وگرنه در این کار موفق نمی شود. مرحله بعدی کار هم کسب آگاهی کامل از پرونده رفتاری، درسی، پزشکی و حتی ورزشی دانش آموزان است. تفاوت های فردی در این دانش آموزان خیلی زیاد است. اگر معلم مدرسه استثنایی به این کار عشق نورزد و فقط به عنوان شغل به آن نگاه کند نمی تواند به کار خود ادامه دهد.

کارگردان نیز در این باره می گوید: ما ۷۰ همکار در این آموزشگاه داریم که بسیاری از آن ها حتی کم‌توجهی خانواده ها را نیز جبران می‌کنند. فقر مادی و فرهنگی در خانواده ها گاه باعث می شود والدین کودکان معلول با این بهانه که این کودک آینده ای نخواهد داشت از رسیدگی و توجه کافی به فرزندشان خودداری می کنند.

کلاس کاردرمانی

در کلاس کاردرمانی که یکی از شاخه های توانبخشی است زهرا اشراقی در حال درس دادن به دانش آموزی به نام نازنین است. اشراقی می گوید: رفع مشکلات حرکتی و ذهنی، مشکلات تمرکز و توجه، ایجاد هماهنگی چشم و دست و مشکلات نوشتن از مهارت هایی است که در کلاس کاردرمانی با آن سروکار داریم. مثلا نازنین دانش آموز پیش دبستانی است و آموزش هایی برای شروع نوشتن می بیند.

اتاق بهداشت

فرشته لایزال، کارشناس بهداشت مدرسه با اشاره به بیمه حمایتی که همه دانش آموزان استثنایی تحت پوشش آن قرار دارند می گوید: دانش آموزان می توانند بعد از درمان با ارائه صورتحساب هزینه ها از این بیمه استفاده کنند که مواردی چون داروهای مستمر، بستری، شیمی درمانی، دندان پزشکی، ام آر آی، نوار مغز، سی تی اسکن و آزمایشگاه را شامل می شود. مبلغ پرداختی خانواده ها پس از کسر بیمه های تکمیلی از طریق بیمه حمایت به بیمار بازگردانده می شود.

وی پیشنهاد می کند مراکز درمانی ویژه معلولان برای رسیدگی تخصصی تر به کودکان معلول تاسیس شود چون خانواده های بسیاری وجود دارند که حتی قادر به پرداخت اولیه هزینه های درمان فرزندشان نیستند تا بعدا از طریق بیمه آن را پس بگیرند.

مشاوره

بخش مشاوره یکی از مهم ترین بخش های هر مدرسه استثنایی به شمار می رود. محبوبه بابایی و فاطمه مددلو، مشاوران مدرسه رجائیه هستند که در رفع مشکلاتی همچون اضطراب، افسردگی، بیش فعالی، مشکلات رفتاری و پرخاشگری به بچه ها کمک می کنند.

مددلو می گوید: متاسفانه بیشتر خانواده ها به سبب ناآگاهی رفتار با بچه های معلول را بلد نیستند .

بابایی هم عقیده دارد وضعیت برخی از خانواده های این دانش آموزان به لحاظ بهداشت روان مخدوش است و خود والدین گاه نیاز به درمان دارند. بسیاری از والدین هنوز در مرحله انکار مانده اند و به دلیل اینکه از وجود چنین فرزندی خجالت می کشند، بچه هایشان را منزوی می‌کنند و به همین دلیل کودکانشان آسیب پذیر می شوند.

مدیر مدرسه رجاییه نیز در این باره می گوید: حتی مراکز ورزشی و فرهنگسراها نیز اغلب از پذیرش این بچه ها خودداری می کنند و آنها گاه جز مدرسه و معلمان و خدماتی که آموزش و پرورش استثنایی در اختیارشان گذاشته است هیچ پناهگاه و تکیه گاهی ندارند.

رقیه محمودی، معلم و سرپرست آموزشی مدرسه درباره شغل معلمی دانش آموزان استثنایی می گوید: روزی که در رشته کودکان استثنایی در دانشگاه پذیرفته شدم از ناراحتی گریه کردم اما امروز آنقدر عاشق این کار هستم که اگر هزار بار قدرت برگشت و انتخاب داشتم هر هزاربار همین راه و همین کار را انتخاب می کردم. وقتی تغییر را در یک کودک معلول می بینم ، تغییری که با کار و تلاش من ایجاد شده، لبخند آرامش بر لبم نقش می‌بندد

مدیر مدرسه هم حرف آخرش را می گوید و به میان بچه هایش بازمی گردد: مدارس استثنایی مثل بهشت هستند و این بچه ها فرشته هایی هستند که نمی توانند کینه و بدی را حتی یک ساعت در دل هایشان نگه دارند. توصیه من به خانواده هایی که صاحب فرزند معلول هستند این است که به بچه ها شخصیت و مسئولیت بدهند و آنها را دست کم نگیرند. جامعه باید از وجود این قشر استفاده کند و چه بسا کارهایی که معلولان بهتر از اشخاص عادی از عهده آن برمی آیند. ما در مدارس استثنایی موفق شدیم استعدادهای آن ها را شناسایی و از این توان استفاده کنیم چرا که با بال شکسته پریدن هنر ماست. در کنار مدرسه حمایت های دولت و جامعه باعث می شود معلول خود را تنها نبیند. من و تو اگر ما نشویم تنهاییم.

گزارشگر: عاطفه بزرگ نیا