یارانه‌بگیران به دولت اجازه بررسی حساب‌های بانکی‌شان را بدهند

تهران (پانا) - یک اقتصاددان با بیان اینکه راه‌های شناسایی افراد ثروتمند برای دهک‌بندی‌ها کار ساده‌ای است،عنوان کرد که بهتر است دولت اعلام کند افرادی که یارانه می‌خواهند اجازه بررسی حساب‌های بانکی‌شان را به دولت بدهند.

مدتی است که دولت سیزدهم با اجرایی‌کردن طرح توزیع عادلانه یارانه‌ها اعلام کرده که بنا دارد تا نقشه راه بدون تورم و فقر را پیش ببرد و حالا با واریز مبالغ 300 تا 400 هزارتومانی برای مدت‌زمان دو ماه توانسته زمانی را ذخیره کند و سریع‌تر و با طیب خاطر اقدام به اصلاح قیمت‌های کالاهایی بکند که پیش از این ارز 4200 تومانی دریافت کرده بودند و به گفته بسیاری از اقتصاددان‌ها فساد زیادی ایجاد شده بود و مبالغ یارانه به جامعه هدف نمی‌رسید.

توزیع ناعادلانه یارانه فسادزا بوده است

حسین جوشقانی، کارشناس اقتصادی و عضو هیات علمی دانشگاه شریف در گفت‌وگو با پانا درباره روند توزیع عادلانه یارانه‌ها گفت: «اقتصاد کشور سال‌هاست که با توزیع ناعادلانه یارانه‌ها مواجه بوده و این موضوع باعث شد تا منابع کشور به هدر رود و عملاً افرادی که بیشتر نیازمند بودند، کمتر استفاده کنند. درنهایت فساد ایجاد شد و بخشی از این منابعی که قرار بوده برای افراد فرودست جامعه باشد، قاچاق شد و ساختار تولید را غیربهینه کرد.»

وی افزود: «با توزیع ناعادلانه یارانه‌ها، مزیت‌های نسبی از دست رفته و درنتیجه در صنایعی که ما مزیتی نداشتیم به‌صورت تصنعی مزیت ساختیم، برای مثال ما در تولید آبنبات مزیت پیدا کرده بودیم و دلیلش نه به دلیل اینکه کارخانه آبنبات‌سازی بهینه‌ای داشته باشیم بلکه به دلیل اینکه شکر یارانه‌ای به کارخانه آبنبات‌سازی می‌دادیم و این در مقایسه با یک کارخانه خارجی ارزان‌تر تولید می‌کرده و همه این‌ها هدر رفتی بوده که در اقتصاد وجود داشت و لازم بود زمانی این اصلاح اتفاق بیافتد. در شرایط فعلی دولت سیزدهم این جسارت را داشته که حرکت مثبتی برای اصلاح یارانه‌ها انجام دهد و ما باید حمایت کنیم تا به هدفش برسد.»

دولت باید هم‌زمان با توزیع یارانه، کنترل تورم و توجه به تولید را پیش ببرد

این عضو هیات‌علمی دانشگاه شریف درباره اینکه بعد از این دولت باید چه نکاتی را مدنظر قرار دهد تا طرح به‌خوبی و با موفقیت به ثمر برسد، گفت: «اولین نکته موضوع تورم است. دولت باید هم‌زمان با اجرای این طرح برنامه‌اش برای کنترل تورم را هم اعلام کرده و شفاف‌سازی داشته باشد. درواقع دولت باید این سیگنال را به جامعه بدهد که قرار نیست فضای تورم داشته باشیم و نقدینگی اضافه‌ای به جامعه تزریق شود زیرا اگر قرار باشد نقدینگی اضافه‌ای داشته باشیم همان‌طور که یارانه 45 هزار تومانی در سال 89 که عدد بزرگی نسبت به هزینه خانوار بود و امروز تقریباً اهمیتی ندارد. ممکن است مبلغ 300 هزار تومان هم به همین سرنوشت دچار شود. اگر قرار باشد دولت 300 هزار تومان بدهد و تورم 50 درصدی در سال‌های آتی داشته باشیم، عملاً نقض‌غرض شده است و تعهدی برای دولت‌های آینده ایجاد می‌کند که می‌تواند برای اقتصاد مضر باشد. پس آنچه مهم است دولت به جامعه اعلام کند قرار نیست این سیاست‌ها تورم‌زا باشد.»

جوشقانی ادامه داد: «نکته بعدی بحث تولید است. وقتی چنین تغییرات نسبی ایجاد می‌شود، حتی اگر تورمی هم نباشد بسیاری از سازوکارهای تولید که در گذشته سودده بوده اکنون دیگر سودده نیستند و برعکس این موضوع ممکن است اتفاق بیافتد. این می‌تواند جابجایی و انتقال منابع ایجاد می‌کند و برای اینکه کمترین هزینه برای حوزه اشتغال وجود داشته باشد، باید تدبیری اندیشیده شود.»

یارانه نقدی بهتر است یا کالایی؟

این اقتصاددان درباره اینکه بهتر است نوع پرداخت یارانه به چه صورت باشد، گفت: «بستگی به برنامه دولت دارد، اگر قرار است به‌طور وسیع و برای همه اقشار جامعه در نظر گرفته شود قاعدتاً اگر یارانه نقدی بدهند، بهتر است. زیرا قشر متنوع و نیازها متنوع را در بر می‌گیرد، اما اگر فقط به فقرا و دهک‌های پایین جامعه پرداخت شود، بهتر است کالابرگ و کوپن باشد زیرا تجربه دنیا نشان داده این موضوع مؤثرتر است. ممکن است افرادی که در دهک‌های پایین‌تر هستند مشکلات جسمی و روحی داشته باشند یا اعتیاد و آسیب‌هایی شبیه به این داشته باشند پس در این حالت پرداخت نقدی باعث می‌شود، یارانه صرف هزینه خوردوخوراک نشود.»

درآمد و ثروت در موضوع دهک‌بندی‌ها تفاوت دارد

وی درباره دقیق‌کردن دهک‌بندی‌ها گفت: «باید موضوع درآمد و ثروت را در دهک‌بندی از هم جدا کنیم. اگر بر اساس ثروت دسته‌بندی شود یک رتبه‌بندی داریم و اگر بر اساس درآمد باشد، رتبه‌بندی دیگری داریم. برای مثال زن و شوهر بازنشسته که از قدیم خانه‌ای در بالای شهر تهران داشته‌اند، شاید اکنون خانه حدود 20 میلیارد تومان داشته باشند ولی هردو بازنشسته‌اند و جمع حقوق دریافتی‌شان 3 یا 4 میلیون است. این خانواده ازنظر درآمدی در دهک اول است اما ازنظر ثروتی دهک دهم است. پس درآمد و ثروت متفاوت است که باید دقیق برای آن برنامه‌ریزی کرد.»

یارانه‌بگیران به دولت اجازه بررسی حساب بانکی‌شان را بدهند

جوشقانی اظهار کرد: «ما می‌خواهیم یارانه‌ها را فقط به افراد نیازمند بدهیم و ساختار شناسایی افرادی که واقعاً نیازمند هستند، ساده است. اعلام شود هرکسی می‌خواهد یارانه دریافت کند فرمی را باید پر کند و در آن فرم به دولت این اجازه داده شود که کلیه اطلاعات بانکی، ثبت‌احوال و غیره بررسی شود و اگر کسی مایل نیست لزومی ندارد از یارانه بهره‌مند شود. این کار باعث می‌شود افرادی که حساب‌هایی با تراکنش‌های مالی بالا دارند دیگر انتظار دریافت یارانه نداشته باشند.»