استاد پژوهشگاه زلزلهشناسی در گفتوگو با پانا
ادعای امکان تشخیص زودهنگام زلزله تا ۹۰ ثانیه قبل از وقوع آن مردود است
تهران (پانا) - استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی، امکان تشخیص زودهنگام زلزله تا ۹۰ ثانیه قبل از وقوع آن را درباره زلزله احتمالی تهران چیزی شبیه شوخی دانست.
یکی از راههای تجهیز مناطق زلزلهخیز برای ایمنی در برابر حوادث زمینلرزه، نصب سامانه هشدار سریع زلزله است. این سامانه در ژاپن که کشوری زلزلهخیز است به دستگاههای مرتبط با شریانهای حیاتی وصل است و این اتصال باعث میشود وقتی سامانه، موج اولیه زلزله را تشخیص میدهد به صورت خودکار به دستگاههای قطعکننده شریانهای حیاتی هشدار داده شود. اقدامات انسانی نیز از طریق شبکههای اطلاعرسانی عمومی انجام میشود که در این صورت شهروندان از وقوع زلزله 20 تا 25 ثانیه قبل از وقوع موج دوم زمین لرزه باخبر میشوند و میتوانند اقدامات پیشگیرانه انجام دهند.
ایران به عنوان یکی از کشورهای زلزله خیز شناخته میشود که قربانیان زیادی را هم بر اثر این حادثه داشته است. تهران هم به عنوان پایتخت این کشور زلزلهخیز گسلهای فعالی دارد که در چند وقت اخیر سبب نگرانی مردم و مسئولان شده است. تجهیز شهر تهران به سامانه هشدار سریع زلزله در سال 91 با همکاری مستقیم آژانس همکاریهای بینالمللی(جایکا) در دستور کار سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران در قالب یک پروژه سهساله قرار گرفت اما تاخیر در فرآیند طرح و پروژه باعث شد این سامانه بعد از گذراندن تست عملکرد و تاییدیه کارشناسان ژاپنی بهصورت رسمی از سوی مقامات مدیریت شهری تهران فقط رونمایی شود.
اما بررسیها نشان میدهد این سامانه بهصورت ناقص در تهران فعال است. به این معنی که امکان تشخیص و ردیابی زلزله برای اعلام هشدار و آلارم عمومی به پایتختنشینان را ندارد.این سامانه روی گسل مشاء در شمال شرق استان تهران نصب شده است و چهار ایستگاه شتابنگار(دریافت جنبش نیرومند زمین ناشی از بروز موج اولیه زلزله) در ارتفاع 3300 متری کوه امامزاده هاشم در جاده هراز(مرتفعترین نقطه در شرق استان تهران-محدوده گسل مشاء) دارد.
مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی در گفتوگو با پانا با اشاره به انتشار اخباری مبنی بر امکان تشخیص زودهنگام زلزله تا ۹۰ ثانیه قبل از وقوع آن گفت: در «مکزیکوسیتی»سامانه ای برای تشخیص زودهنگام زلزله و آگاهی شهروندان از وقوع آن فعال است. در آنجا با فرض اینکه گسل پرخطر ، 320 کیلومتر با شهر فاصله دارد سناریویی برای آن در نظر گرفته شده است و با نصب سیستمهای هشدار سریع در این منطقه امکان آگاهی از وقوع زلزله 60 ثانیه قبل از آن فراهم میشود.
استاد پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی ادامه داد: بنابراین در مکزیکوسیتی انتظار دارند بین موج «p»یا موج اولیه و «s» یا موج مخرب فاصله 60 ثانیهای وجود داشته باشد و این سیستم از سال 1991 در حال استفاده است. بنابراین باید گفت که این موضوع از نقطهای مشخص و برای گسل خاص است و آشکار است که از کدام نقطه زلزله رخ میدهد. به طور مثال اگر در دامغان زلزلهای رخ دهد و از آنجا که چهارصد کیلومتر با تهران فاصله دارد فرض میشود 80 ثانیه برای هشدار زمان وجود دارد . البته این، زمانی قابل محاسبه است که گسل مشخص باشد و آنوقت این هشدار 80 ثانیهای میتواند معنا داشته باشد اما برای جایی همچون شهر تهران چنین چیزی معنایی ندارد.
وی ادامه داد: هشدار سریع حتما به دور و نزدیک بودن زلزله مرتبط است. در تهران انتظار میرود زلزله در داخل شهر، بیرون شهر و حتی در 150 کیلومتری شهر رخ دهد . بنابراین فاصله مهم است. اگر زلزله در 50 کیلومتری تهران و مثلا در آبعلی ثبت شود، با سیستم هشدار سریع برای شرق تهران حدود 10 ثانیه زمان هشدار در نظر میگیریم و در این فاصله فرصت داریم تا نهادها را مطلع کنیم اما نباید فراموش کرد که قرار نیست فقط در آبعلی زلزله بیاد و ممکن است در شهر تهران زلزله رخ دهد. بنابراین ما سناریوی ثابتی مانند مکزیکوسیتی نداریم.
زارع خاطرنشان کرد: در مکزیکوسیتی که دارای موقعیت خاصی است، گسل مشخصی وجود دارد و این گسل ثابت است و میتوان الگوی هشدار سریع را برای آن استفاده کرد. ولی این امکان در تهران فراهم نیست زیرا تهران بیش از یک گسل وجود دارد و اطراف تهران هم گسل های فعالی هستند که قابل پیش بینی نیستند.بنابراین امکان پیش بینی 90 ثانیه ای قبل از وقوع زلزله علمی نیست و بیشتر شبیه خالیبندی است.
چندی پیش یکی از استارتاپهای بینالمللی مدعی شده است که با بهرهگیری از سنسورهای اینترنت (IOT)، ابتکار عملی در زمینه سیستمهای هشداردهنده زمینلرزه دارد که امکان تشخیص زودهنگام زلزله تا ۹۰ ثانیه قبل از وقوع را فراهم میکند.
ارسال دیدگاه