20 نکته برای گفت‌و‌گو با مصاحبه‌شوندگان بی‌تجربه
واحد آموزش پانا: مصاحبه‌شوندگان بی‌تجربه؛ آنانند که یا بار نخست است که مصاحبه می‌کنند یا تجربه کمی در این مورد دارند، گرچه در این‌گونه مصاحبه‌ها تقریباً همیشه مدیریت کار با شماست اما این امر لزوماً به معنی برگ برنده‌ای در دست شما نیست؛ بلکه در مصاحبه با این افراد هم، ترفندهایی لازم است که شما را به هدف از پیش تعیین شده‌تان برساند.
رتبه خبرنگاری را نازل نکنید!
این افراد ممکن است در صحبت محتاط باشند یا برعکس به شما اعتماد کنند در هر صورت هیچ‌یک از آنان به نحوۀ برخورد با رسانه‌ها و خبرنگاران آشنا نیستند و این عملکرد شما در مواجهه با آنان است که قضاوتشان را در مورد روزنامه‌نگاران شکل می‌دهد. بنابراین هر گونه عملکرد ضعیف شما،رتبۀ جامعه خبرنگاران را در "رده‌بندی اعتماد به مشاغل" نازل‌تر می‌کند.
فراموش نکنید! آنان این تجربه اول خود را برای بسیاری از افراد تعریف می‌کنند و بر مبنای همان قضاوت که در مورد عملکرد شما بدست آورده‌اند در دفعات بعدی با دیگر خبرنگاران مواجه می‌شوند پس حرفهای عمل کنید و کار همکاران بعدی خود را دشوار نکنید!
اما ...چه باید انجام دهید:
1- در نهایت احترام و بر اساس اخلاق انسانی رفتار کنید؛ اما برای شرکت آنان در مصاحبه لازم نیست خیلی به تملق و چاپلوسی روی بیاورید؛ چون خیلی زود به شما وقت می‌دهند.
2- نشانی را برای انجام مصاحبه، دقیق بپرسید و حتماً همه نشانی را با جزئیات یک بار برای او تکرار کنید بپرسید؛ اگر تأخیر داشتید یا مجبور به لغو ملاقات شدید، چگونه و در کجا می‌توانید با آنان تماس بگیرید.
3- زمان مصاحبه را بیش از حد معمول و متصور خود در نظر بگیرید. زیرا مقدمه چینی ( چه از سوی آنان و چه از طرف شما ) برای مصاحبه‌شونده‌های بی‌تجربه 10 تا 15 دقیقه طول می‌کشد.
4- زمان ملاقات طرحی مناسب و نه جزیی، از موضوعات مورد بحث ارائه کنید.
سعی کنید در این طرح وارد جزئیات نشوید؛ چون ممکن است با جوابهای از پیش تعیین‌شده رو‌به‌رو شوید که از شادابی مصاحبه می‌کاهد.
5- تأکید همیشگیِ ما: سعی کنید، سروقت برسید.
6-خود را برای نگاه‌های پرسشگر و متعجب که به شما معطوف می‌شود، آماده کنید. احتمالاً باید به سؤال‌هایی که مصاحبهشونده در مورد رسانه، خودتان و شغلتان می‌‌پرسد،پاسخ دهید.
7- رفتارتان منصفانه و قابل قبول باشد. لبخند را هم فراموش نکنید.
8- عجله نکنید و به‌سرعت به سراغ موضوع اصلی نروید.
9- مرتب و آراسته به محل قرار مصاحبه بروید.
10- تا زمانی که به شما تعارف نشده، ننشینید و تعارف نوشیدن چای یا قهوه را رد نکنید؛ زیرا ممکن است گستاخانه و یا متکبرانه جلوه کند و کار را از همان ابتدا خراب کند.
11- پس از پایان مصاحبه اگر نوشیدنی شما تمام نشده باشد، ملامت نمی‌شوید ،زیرا مصاحبهشونده فکر می‌کند مصاحبه برایتان بسیار جذاب بوده است.
12- پس از سلام و احوالپرسی با تمام افراد حاضر در محل، در مورد رسانه خود توضیحاتی بدهید یا یک نسخه از نشریه‌تان را در اختیار مخاطب قرار داده و کارتتان را هم به وی نشان دهید.
13 -تا فضا آرامش خود را بدست نیاورده و آماده نشده،ضبط صوت و دفترچه یادداشتتان را بیرون نیاورده و از آنها استفاده نکنید.
14 _ اکثر افراد بی‌تجربه در مصاحبه بیشتر حس کنجکاوی دارند تا اضطراب. آنها با دید مثبت به مصاحبه می‌نگرند،پس سعی کنید تجربه خوشایندی برایشان به یادگار بگذارید.
15 _دوباره اهداف را تشریح کنید تا از این طریق فرصت جمع‌و‌جور کردن افکار را به آنان داده‌باشید. اگر مخاطبتان عصبی به نظر می‌رسد رفتار شما باید با آرامش و وقار همراه باشد. سعی نکنید با حرف زدن او را آرام کنید، زیرا نتیجه معکوس نصیبتان می‌شود؛ مانند اینکه به کودکی که برای اولین بار به دندان پزشکی می‌رود بگوییم «نگران نباش، اصلاً دردت نمی‌آید.»
تکلیف ما با فرد ثالث
16_ مصاحبه را با سؤالی آغاز کنید که می‌دانید به‌سادگی پاسخ داده می‌شود. قبل از وارد شدن به حیطه سؤالات سخت و مشکلزا، مصاحبهشونده را به حرف زدن وادارید. حضور شخص ثالثی در اتاق مصاحبه،بسته به شرایط، می‌تواند مفید یا مضر باشد. اگر موضوع مصاحبه موفقیتی باشد که شخص بدان نائل شده، نقل قول از نزدیکان وی می‌تواند بسیار مفید واقع شود.بنابر این از این فرصت برای بدست آوردن اطلاعات استفاده کنید.
17_ اگر موضوع مصاحبه روابط فرد مصاحبهشونده با دیگران یا ناگواری‌های پیش آمده برای وی باشد، آن گاه حضور شخص ثالث در حین مصاحبه ممکن است بر صحبتهای وی تأثیر گذارد. مثلاً ممکن است مخاطب به حرفهای خود آب و رنگ زیادی بدهد و یا آنها را به گونه‌ای تعریف کند که به مذاق شخص ثالث خوش بیاید. بنابراین سعی کنید شخص ثالث را به بهانه‌ای از اتاق بیرون بفرستید.
هشدار به مخاطب
18_ در مواجهه با مصاحبه‌شوندگان بی‌تجربه،تقریباً همیشه زمام کار به دست شماست. به‌ندرت اتفاق می‌افتد که چنین مصاحبه‌شوندگانی پیشاپیش ، روی موضوع کارکرده باشند و جوابهای خود را برحسب آمادگی قبلی اظهار کنند. بیشتر آنان حداکثر تلاش خود را می‌کنند تا مفید واقع شوند و سؤالاتتان را تمام و کمال پاسخ دهند. بنابراین باید خودتان تدبیری بیندیشید و آنان را به صحبتهایی بکشانید که خودتان دوست دارید. در اینجا کارکرد سکوت واقعاً شگفت انگیز است.
19_ ممکن است مصاحبهشونده به دلیل کمی تجربه آسیب‌پذیر باشد و این به شما بستگی دارد که بخواهید در مورد بی‌احتیاطی‌اش هنگام صحبت به وی هشدار بدهید یا نه.
بر فرض مخاطب می‌گوید«این تابلو نقاشی قدیم را فقط به خاطر قابش به قیمت 15 پوند خریدیم. اما بعداً فهمیدیم که یکی از نقاشی‌های قدیمی" لرد لیتون" است و آن را به قیمت 000/800 پوند فروختیم.» این به شما بستگی دارد که از او بپرسید آیا مالیات مربوطه را پرداخت کرده است یا نه، و به او اطلاع دهید که اداره مالیات مجله‌ها را به‌قصد یافتن چنین مواردی مطالعه می‌کند و ممکن است برای گرفتن مالیات به سراغش بیایند شاید در این صورت از شما بخواهد که این مورد را منتشر نکنید.
یا اگر در حین صحبتهایش در مورد غلبه بر مشکلاتی گفت که از سوی همسایه‌های بی‌مبالات بر او تحمیل شده، باز هم بسته به نظر شماست که واکنش چاپ چنین مطالبی را برای او تصویر کنید.چون ممکن است از سوی همین همسایگان مورد آزار قرار گیرد.یعنی او را نسبت به عواقب حرفهایش توجیه کنید.
20 _باید بدانید که ممکن است ابراز جملات شوق‌آور و دقت در گوش کردنِ گفته‌های مخاطب، وی رابه قدری شیفته صحبت کردن کند که واقعاً بیش از آن مقدار که تصمیم داشته، حرف بزند. اگر این روشها برای افرادی که مورد توجه عموم مردم‌اند یا کسانی که از طرف شرکت یا سازمان متبوع خود مسئول ارتباط با مطبوعات هستند اثر کند،هیچ اشکالی ندارد. اما آیا استفاده از این روشها برای مصاحبه شونده‌های بی‌تجربه نیز مناسب است؟ تصمیم به عهده خودتان است.
----------------------------------------------------
منبع:آداب مصاحبه مطبوعاتی: سید محمد فکورپور
تغییرات نگارشی از واحد آموزش پانا
ارسال دیدگاه