تیغ ویرایش؛ ابزار لازم برای همه خبرنگاران
واحد آموزش: اغلب نویسندگان و روزنامهنگاران چون دیگر خالقان اثر هنری،به تمام ِنوشتههای خود علاقهمندند و آنها را چون "فرزندانشان میدانند که نمیتوانند بگویند کدام را بیشتر دوست دارند"! اما در غالب موارد این یک حس شخصی است و واقعیت این است که بسیاری از متون رسانهای را باید از دم تیغ ویرایش گذراند. اما چگونه ؟
تعصب را کنار بگذارید!
نویسندۀ یک متن، غالبا آن قدر شیفتۀ اثر خود میشود که به سختی میتواند واژه یا عبارتی را از آن حذف کند؛ زیرا در نظر او تمام این واژگان و عبارتها متنی روان را پدید آورده که به آن هویت و روح داده و تمام این کلمه ها ضروری است. اما واقعیت این است که یک نویسنده و خبرنگار باید بتواند مانند ویراستار از بیرون به متن نگاه کند تا حشو و زواید آن را حذف کند و انجام این کار نیاز به تسلط و قدرت تحلیل بالایی دارد.
فراموش نکنید!برای ویرایش یک متن دیدگاه شخص ویراستار_که در مرحله اول خود خبرنگار است_ درست به اندازۀ تمرین و ممارست او در این کار اهمیت دارد.
[بنابراین کاملا غیرمتعصبانه و بانگاهی بیرونی و در جایگاه یک خواننده باید متن خود را بخواند تا نقاط ضعف خود را بشناسد و با رفع زواید از متن خود، متنی قابل قبول و خواندنی ارائه دهد.]
برای ویرایش چه باید کرد؟
1_هدف را از یاد نبرید.
ویرایش متن کار دشواری نیست اگر، هم نویسنده و هم ویراستار هر دو یک هدف واحد را دنبال کنند:"ارائه یک خبر خوب که هم شفاف و هم کوتاه باشد." این هدف را هیچگاه از یاد نبرید.
2- دانستن سبک نگارش ادبی رسانهتان
[ سبک نگارش ادبی نشریه یا رسانه خود را بدانید و بر آن مسلط باشید و هر چه مینویسید ؛ با آن انطباق دهید و خبر خود را دوباره بخوانید و تغییرات لازم را در آن اِعمال کنید.]
3-نویسنده باید ویرایش اولیه را انجام دهد.
قبل از تحویل خبر[یا هر متن رسانه ای] به ویراستار،نویسنده باید ویرایش اولیه را انجام دهد تا محتوای متن روشن و شفاف باشد.
4- اصلاح غلطها
غلط های دستوری را تصحیح کنید و عبارات پیش پا افتاده را از آن حذف کنید.
5- حشو وزواید
بسیاری از فارغ التحصیلان روزنامهنگاری، در طولانی نوشتن یدِ طولایی دارند، چون در آموزشهای مدرسه و دانشگاه به آنان اینطور آموختهاند و تاکید زیادی روی طول مطلب و کلمات دشوار و نه معنادار شدهاست. اما واقعیت این است؛ جملات طولانی درک معنی را دشوار و ارتباط روشنی را بین خواننده و متن برقرار نمیکند. بنابراین تاحد ممکن کوتاه بنویسید برای کوتاه نوشتن باید کلمات و عبارات زاید را بیابید و آنها را حذف کنید. عبارات زاید؛ واژگانی است که اگر نباشند در معنای متن خللی وارد نمیشود و معنای مدنظر نویسنده را به خواننده منتقل میکند.
*مثال: شورا هفته آینده در این باره تصمیمگیری میکند، شاید آییننامه این سازمان تغییر پیدا کند.
با حذف حشو و زواید این جمله، میتوان آن را اینگونه نوشت:
شورا هفته آینده در این باره تصمیم میگیرد، شاید آییننامه این سازمان تغییر کند.
6-جملات کوتاه
بهطور کلی جملات باید کوتاه باشند. سعی کنید؛ هر جمله از 30 کلمه بیشتر نشود استفاده از جملات طولانیتر در کنار جملاتی که 10 کلمه یا کمتر دارند به متن شما تنوع میبخشد.
7- وقت بخرید!
یک نویسنده وقتی مجبور باشد؛ تحت فشار و ضرب العجل کار کند چهطور میتواند از شعار دادن و حرفهای تکراری اجتناب کند[در نتیجه متنهای او پر از جملات طولانی و کلمات زاید خواهد شد] بنابراین حتیالامکان از همان اول وقت بیشتری برای نوشتن بگیرید و زمان نوشتن خود را مدیریت کنید و همه چیز را به دقیقه نود نسپارید.
8-واژههای مترادف
واژههای مترادف را خوب به خاطر بسپارید! در کار خبرنگاری فضا از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگر بتوان یک واژه را به جای چندین واژه استفاده کرد آنگاه فضای بیشتری برای بیان اطلاعات وجود دارد.[همیشه توضیح بیشتر به درک مفاهیم کمک نمی کند گاهی انتخاب یک واژه درست و به جا که متن را هم کوتاه می کند به درک بهتر و عمیق تری میانجامد].
درست است که استفاده از واژگان مترادف نمیگذارد متن کسلکننده شود. با این حال نباید از واژگان چندبخشی(سیلابی) یا عبارات توضیحی به جای یک کلمه ساده استفاده کرد واژههای کوتاه همواره نسبت به واژه های بلند و پیچیده ارجحیت دارند و باید به جای آنها استفاده شوند.
منبع: الفبای کار در رسانهها: جف پریدمور/ ترجمه بیتا غفاری --- با تغییرات نگارشی و توضیحات واحد آموزش
ارسال دیدگاه