برای آنها که می خواهند مقاله بنویسند/بخش اول

مقاله یعنی چی؟ و از کجا زاده شد؟

مقاله در لغت به معنی "گفتار، مبحث، سخن، قول و فصلی از کتاب و رساله" است و در فرهنگ معین در توضیح بیشتر آن آمده است:"غالبا نوشته ای که برای درج در روزنامه و مجله تهیه می شود."

آغاز کار مقاله نویسی همزمان با چاپ و نشر روزنامه است،بطوریکه با شنیدن کلمه مقاله لفظ روزنامه با مجله به ذهن می آید.

معمولا مقاله به نوعی از نوشته های مطبوعاتی گفته می شود؛ که هدف نویسنده ی آن بررسی یکی از مسایل علمی-ادبی و فرهنگی -اجتماعی- سیاسی- اخلاقی و جز آنها باشد و بخواهد با پژوهش دقیق و دقت در جوانب امر موضوعی را به اثبات برساند یا آن را نفی کند.

انواع مقاله

این تقسیم بندی بسیار گسترده است اما شاید بتوان آن را به طور کلی به سه دسته تقسیم کرد: تحقیقی- اجتماعی و انتقادی.

1-مقالات تحقیقی:

از اسم آن معلوم است که بر پایه تحقیق و بررسی استوار است و با شیوه کاملا علمی تهیه می شود تهیه چنین مقالاتی در حد کسانی است که در یکی از رشته های علوم و فنون به درجه کمال رسیده باشند.

"هوراس"-غزلسرای بزرگ لاتین می گوید:"نویسندگان باید موضوعهایی را برای نوشتن اختیار کنند که متناسب با اطلاعات و استعدادهای آنان است و آنگاه آنها را کاملا مورد بررسی قرار دهند".

2-مقاله اجتماعی:

درباره موضوعاتی از قبیل امور تربیتی، وضع خانوادگی، مطالب اخلاقی و به طور کلی هرمساله ای که به گونه ای با جامعه ارتباط دارد، نوشته می شود. چون انسان موجودی اجتماعی و در جامعه زندگی می کنند، این قبیل موضوعات همیشه جذاب است.

وضع عموم مردم،روابط آنان با یکدیگر، مشکلات زندگی، ناهمواریهای اجتماعی، تضادها، تبعیضها، بیدادگریها و مطالبی از این قبیل، مورد بحث نویسندگان قرار می گیرد. و آنان را وا می دارد که به تجزیه و تحلیل مسائل بپردازند. روش کار در این گونه مقالات مشاهده و تجربه و روش کتابخانه ای(مطالعه) می باشد.

3-مقاله انتقادی:

مقالات اجتماعی اغلب به انتقاد نزدیک است، چون وقتی نویسنده ای از فضایل می گوید؛ ناچار است به مفاسد اجتماعی و اخلاقی هم بپردازد و دردها و نقطه ضعفها را نشان دهد. زبان اینگونه مقالات تندتر از سایر مقاله ها است.

ویژگیهای مقاله نویسان:

مقاله نویسان در راستای بیدارساختن جامعه حرکت می کنند و مردم را در جهت تحقق امیدها و آرمانهای عمومی و حفظ حقوق آزادی هایشان یاری می دهند. بنابراین مقام والایی دارند و سطح انتظارات جامعه از آنان بالاست اما برای رسیدن به این درجه باید واجد شرایطی باشند.

اول- باید از موضوع مورد بحث اطلاعات کافی داشته باشد و با تسلط کامل به مساله مطلب بنویسید در غیر اینصورت سرافکنده و بی اعتبار خواهد شد.

دوم- مقاله نویس باید احساس آزادی کند تا بتواند با اطمینان و بدون تشویش خاطر، مساله ای را مورد بحث و بررسی قرار دهد. وقتی اینگونه شد نویسنده چه از نظر نگارش و چه از جهت اینکه مبادا مورد تمسخر دیگران قرار گیرد. یاخشم و غضب این و آن را بر انگیزد کوچکترین نگرانی ندارد. این آزادی به نویسنده ی مقاله اعتماد به نفس خوبی می دهد.

سوم- نویسنده باید به آنچه می نویسد، اعتقاد کامل داشته باشد و مطلب را با صداقت و صمیمیت مورد بحث قرار دهد تا سخن از دل برآمده او، لاجرم بر دل نشیند.

چهارم- نویسنده همیشه باید عفت کلام و موازین اخلاقی را رعایت کند. و از بکاربردن الفاظ رکیک و ناشایست و دور از ادب و نیز توهین و افترا به دیگران دوری کند.

منبع: مقاله نویسی؛حسین عماد افشار/رسانه/سال1 /ش3

* بخش تیتر و عنوان به طول کامل بوسیله واحد آموزش پانا تدوین شده در سایر بخشها نیز تغییرات نگارشی و محتوایی مختصری داده شده است.