در گفت‌وگو با پانا:
محیط‌طباطبایی: مردم هیچ‌گاه با موزه قهر نمی‌کنند
سید احمد محیط طباطبایی: بازدید مجازی موزه‌ها، می‌تواند به‌عنوان یک برنامه درسی در مدارس تعریف شود
تهران (پانا) - سید احمد محیط طباطبایی، رئیس کمیته‌های ملی موزه‌های ایران (ایکوم) معتقد است مردم هیچ‌گاه با موزه قهر نمی‌کنند زیرا موزه‌ها جایگاه‌های مختلفی دارند، ازجمله جایگاه آموزشی که می‌تواند در بدنه آموزش‌وپرورش به‌صورت جدی به آن پرداخته شود. حتی بازدید مجازی از موزه‌ها در این شرایط که کلاس‌های درس دانش آموزان آنلاین برگزار می‌شود، می‌تواند به‌عنوان یک برنامه درسی تعریف‌شده و به آن پرداخته شود.
تا پیش از انقلاب اسلامی ۴۵ موزه در کشور احداث شده بود که ٢۵ موزه به‌صورت تخصصی به اموال اختصاصی میراث فرهنگی تعلق داشت و ٢٠ موزه هم متعلق به سایر دستگاه‌ها و سازمان‌های کشور بود. با پیروزی انقلاب اسلامی بخش زیادی از عمارت‌ها و بناهای در اختیار خانواده پهلوی به موزه تبدیل شد. در شرایط فعلی به‌طورکلی از مجموع ۷۴۰ موزه فعال کشور، ۲۸۹ موزه تحت مدیریت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و ۲۷۷ موزه تحت پوشش سایر دستگاه‌های دولتی، ۳۷ مجموعه جزو موزه‌های مشارکتی و ۱۶۹ مجموعه خصوصی تحت عنوان موزه فعال است. موزه‌ها در ایام نوروز بعد از یک تعطیلی چهار ماه بازگشایی شدند و مورد استقبال بازدیدکنندگان قرار گرفتند اما با توجه به حضور موج چهارم کرونا شاهد تعطیلی چندباره موزه‌ها در شهرهای مختلف هستیم.
سید احمد محیط طباطبایی، رئیس ایکوم و رئیس کمیسیون حافظه جهانی درباره نحوه فعالیت موزه‌ها در شرایط کرونا عنوان کرد: «ازنظر کمیته‌های ملی موزه‌های ایران (ایکوم)، موزه ها باید به فعالیت خود ادامه دهند، اما زنده‌بودن موزه‌ها حتماً به معنای باز بودن فیزیکی موزه نیست.»
وی با اشاره به سه وظیفه اصلی موزه‌ها گفت: «موزه سه وظیفه اصلی دارد. حفاظت از آثار تاریخی، حفاظت از کارمندان و کارشناسانی که در موزه هستند و حفاظت از مردمی که برای بازدید می‌آیند. در شرایط اپیدمی کرونا مهم است که در فضای مجازی معرفی موزه‌ها و فعالیت شان ادامه پیدا کند. در ادامه به‌محض اینکه شرایط از رنگ قرمز پایین می‌آید و در شرایط زرد یا سفید قرار می‌گیرد، بر اساس پروتکل‌هایی که ایکوم اعلام کرده و ما به همه موزه‌ها اعلام کرده‌ایم باید به فعالیت خود به‌صورت حضوری ادامه دهند.»
چه حضوری و چه مجازی موزه‌ها باید رسالت شان را انجام دهند
محیط طباطبایی درباره شرایط حضور در موزه در زمان شیوع کرونا اظهار کرد: «فعالیت‌ها باید مبتنی بر پروتکل باشد. فروش بلیت باید غیرحضوری انجام شود و افراد با تعداد مشخص به موزه‌ها بیایند و مسیر و بازدید اصلی تعیین شود. افراد با ماسک‌های تازه و جدید بیایند و اگر کف بنای تاریخی اهمیت دارد، حاضرین پاپوش داشته باشند تا بازدیدشان انجام شود. پس در این شرایط با رعایت پروتکل‌های بهداشتی می‌توان بازدید داشت و در شرایط سفید با شرایط بازتری این کار امکان پذیر است. آنچه اهمیت دارد این است که با استاندارد و رعایت پروتکل‌ها باید این مهم انجام شود.»
رئیس ایکوم با اشاره به باز بودن موزه‌ها در ایام تعطیلات نوروزی عنوان کرد: «در ایام نوروز موزه‌ها باز بودند. برخی موزه‌ها پروتکل‌ها را رعایت کردند و برخی رعایت نکردند و دراشکال دیگر برخی موزه‌ها که می‌توانستند باز باشند اما باز نکردند. به هر شکل در شرایط اپیدمی که شاید مدت طولانی با ما همراه باشد، باید مبتنی بر این شرایط و در راستای هدف اصلی‌مان که حفاظت و نگهداری و انتقال مفاهیم فرهنگی به مخاطبان است اقدام کنیم. حالا چه از فضای مجازی در شرایط حداکثری استفاده کنیم و چه حضوری و با رعایت پروتکل‌ها این مهم باید انجام شود.»
مردم در نوروز از موزه‌ها استقبال خوبی داشتند
محیط طباطبایی با اشاره به استقبال مردم از موزه‌ها در ایام تعطیلات نوروزی گفت: «من در نوروز به بازدید موزه‌ها رفتم و با توجه به شرایط کرونا استقبال خوبی انجام شد. ما به دنبال این نیستیم که رکورد جمعیت بزنیم چون شرایط کرونا را داریم اما در این شرایط بازهم استقبال خوبی انجام شد. حتی در موزه ای اعتراض این بود که چرا در شرایط کرونا تعداد بازدیدها بیش از 2 هزار نفر است. عموماً بازدیدها در حد نرمال و با تعداد 100 یا 200 نفر انجام می‌شد و در بازدیدهایی که از موزه‌های شهر تهران داشتم رضایت نسبی وجود داشت.»
احمد محیط طباطبایی گفت: «در ایکوم با همراهی نیروی مخابرات و اداره پست برای تعداد 10 تا 11 موزه بازدید مجازی از طریق آپارات و دیگر بسترهای مجازی فراهم شد و امیدواریم این شیوه ادامه پیدا کند.»
مردم با موزه‌ها قهر نمی‌کنند
محیط طباطبایی درباره تعطیلی طولانی‌مدت موزه‌ها و احتمال قهر مردم با موزه‌ها گفت: «هیچ‌گاه این اتفاق نمی‌افتد که مردم با موزه قهر کنند زیرا موزه جایگاه‌های مختلفی دارند. برای مثال جایگاه آموزشی دارند و در این جایگاه در بدنه آموزش‌وپرورش به‌صورت بازدید مجازی می‌توان به معرفی و آشنایی با موزه‌ها پرداخت. درواقع این بازدید مجازی به‌عنوان یک برنامه درسی می‌تواند در تمام کلاس‌های آموزشی دیده شود. حتی بچه‌هایی که به‌صورت غیرحضوری این روزها در مدارس درس می‌خوانند از این شیوه مفاهیم به آن‌ها منتقل شود. موزه‌ها در همین شرایط هم می‌توانند بر روی شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای اینچنینی ارتباطشان را با مخاطب حفظ کنند.»
در این شرایط جای بازدیدهای مجازی حرفه‌ای خالی است
وی افزود: «بازدیدهای مجازی باید بسیار حرفه‌ای انجام شود. درواقع یک فرد بلیت می‌خرد و راهنمای زنده دارد و در فضای مجازی بازدید خود را انجام می‌دهد اما برای این مهم دولت باید زیرساخت‌های لازم را فراهم کند. زیرساخت‌های فناوری که موزه‌ها بتوانند به‌صورت زنده، نه به‌صورت تورهای مجازی که اکنون در حال انجام است اقدام به برگزاری این نوع از بازدیدهای آنلاین حرفه‌ای کنند.»
اوافزود: «این نوع بازدیدها حتی اگر کرونا هم نباشد لازم است. افرادی هستند که دارای معلولیت‌اند یا به دلیل کهولت سن و یا موارد دیگر نمی‌تواند در موزه‌ها حضورداشته باشند و با این روش می‌توانند بازدید زنده داشته باشند.»
دولت از موزه‌های خصوصی حمایت کند
طباطبایی درباره ادامه حیات موزه‌های خصوصی در ایران در شرایط کرونا عنوان کرد: «موزه‌های خصوصی به دلیل شرایط خاصی که دارند نیاز دارند تا دولت صندوقی فراهم کند و از سرجمع درآمدها به این موزه‌ها کمک کند تا موزه‌های خصوصی هم به حیات خود بتوانند ادامه دهند اما این مهم هنوز انجام‌نشده است.»
نگهداری از آثار موزه‌ها در شرایط کرونا تعطیل نمی‌شود
محیط طباطبایی درباره حفظ و نگهداری آثار موجود در موزه‌ها در شرایط کرونا و تعطیلی موزه که بازدیدکننده ندارد، اظهار کرد: «چه افرادی به موزه جهت بازدید بروند و چه نروند مسئله نگهداری آثار و انبارداری باید طبق قبل انجام شود. نظارت بر نگهداری آثار موزه باید انجام شود و اداره کل موزه‌های میراث فرهنگی این وظیفه را بر عهده دارد و همه موزه‌ها باید به این مهم عمل کنند.»
وی درباره تجربه کشورهای دیگر در شرایط کرونا گفت: «دیگر کشورها هم در شرایط کرونا براساس پروتکل‌های قرمز و زرد و سفیدی که ستادهای کرونای شان اعلام می کنند اقدام به باز کردن یا تعطیلی موزه‌هایشان می‌کنند.»
ارسال دیدگاه