مافیای هنر، موسیقی را به انحراف کشید

«هوشنگ جاوید»، پژوهشگر حوزه موسیقی با اشاره به دست‌اندازی‌هایی که مافیای موسیقی برای این هنر ایجاد کرده است به پانا گفت: «مافیای موسیقی در کشور ما کاری کرد که اولاً نظام برده‌داری گذشته به‌صورت مدرن شود. به این صورت که خواننده را می‌خرند، برای مثال تهیه‌کننده مدعی را می‌شناسم که دکور خانه خواننده را هم او نظر می‌دهد و به خواننده می‌گوید تو باید آرامش داشته باشی و غیره. این شیوه «کاست» های فرهنگی است و اصلاً در ایران نباید چنین باشد. دوستانی که به آن‌ها مجوز کار داده‌اند، باید می‌دانستند که پایبندی‌شان به مبانی نظام چقدر است.»

مافیای هنر، موسیقی را به انحراف کشید
جاوید با اشاره به انحرافی که مافیا در هنر موسیقی ایران ایجاد کرده است، گفت: «افرادی هستند که ظاهراً مقبول‌اند اما خواننده‌ای که حمایت‌شده و رشد کرده به‌محض اینکه به آنور آب برسد از خواننده‌های گذشته تعریف می‌کند. از کسانی تعریف می‌کند که شایستگی ندارند و درنهایت ورق برمی‌گردد و همان‌ها که زمانی جوان انقلابی تعریف می‌شدند، به گونه دیگری خود را نشان می‌دهند. درواقع یک نوع استفراغ عجیبی در هنرشان رخ می‌دهد که نمی‌توان جلوی‌شان را گرفت. پشت‌صحنه‌های تلخی در این موضوع وجود دارد که قابل‌بیان نیست و همه این‌ها نتیجه یک‌شب به اقتصاد موسیقی فکر کردن است. بدون برنامه جلو رفتن و باعث شده مافیای پدید آمده انحرافی ایجاد کرده که ناگزیر هرکسی بخواهد، وارد شود باید آن مسیر را طی کند تا به آن شهرتی که می‌خواهد برسد.»
درگذشته خود هنرمند بود که احترام ایجاد می‌کرد
جاوید افزود: «همه این‌ها درحالی‌که است که درگذشته هنر خود فرد بود که احترام ایجاد می‌کرد و آن فرد را شاخص می‌کرد. استاد «محمود کریمی» را ببینید یا «محمودی خوانساری» آیا اسپانسر داشت؟ استاد «رضوی سروستانی» اسپانسر داشت؟ جریان کار و اصالت فرهنگی‌شان درست بود و جامعه هم هنرمندی را که اجرا و پایبندی داشت، می‌پذیرفت و استقبال می‌کرد. با این برنامه‌ریزی جریان فرهنگ به هم خورد.»
جای خالی آموزش برای اشاعه هنر در فضای مجازی
جاوید با اشاره به تغییراتی که فضای مجازی برای هنر ایجاد کرده است، گفت: «اینکه دنیا به سمت فضای مجازی می‌رود و تا چهل سال آینده خیلی از مشاغلی که اکنون وجود دارد از بین خواهد رفت. مثل همین موضوع نامه‌های شخصی که تا حدودی از بین رفته است چون پیامک آمده است. در فضای مجازی بازاری برای خریدوفروش ایجادشده و تا چهل سال آینده جهان باید وارد این موضوع بشود. تفاوت ما با آن‌ها این است که آن‌ها می‌دانند چگونه برنامه‌ریزی کنند و ما نمی‌دانیم. آن‌ها بافرهنگ خودشان دنبال می‌کنند و صدمات و آسیب‌ها را جدی نگاه کرده و به‌روز حل می‌کنند ولی ما تازه باید اتفاقی بیافتد تا اقدامی کنیم. کلاً هیچ فکری مبنی بر اینکه هنر را چگونه به فضای مجازی بیاوریم، نشده است یا اینکه هنر چگونه در فضای مجازی ادامه پیدا کند. فقط گوشی و اینترنت پرسرعت داریم و هیچ برنامه‌ای نداریم و خدا می‌داند به کجا می‌رسیم.»
این پژوهشگر هنر موسیقی نواحی با اشاره به اینکه مردم به حال خودشان رهاشده‌اند، افزود: «هیچ نوع آموزشی وجود ندارد. از بنیاد همه‌چیز غلط است. باید برای برنامه‌ریزی فرهنگی از جامعه‌شناس و مردم‌شناس درزمینهٔ این اتفاق مهم کمک گرفت اما غفلت شده است.»

خروجی دستگاه نظارت بر هنر چه بوده است؟

جاوید عنوان کرد: «این‌همه اسامی پرطمطراق داریم مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی و فرهنگستان‌های علوم و غیره اما این‌ها اگر ضرورت حس می‌کنند، باید از افراد متخصص کمک بگیرند که مسئله را حل کنند وببینند چطور هنرمندی که خوب کار می‌کند در مسیر درست قرار دهند. وقتی اندیشه و برنامه‌ریزی درستی وجود ندارد، همین می‌شود. «محمد معتمدی» خواننده جوانی است که از مناجات شروع کرد. او از جوان‌هایی بود که از بنیان خوبی شروع کرد. او دنبال آوازهای مناطق و نواحی رفت و مقام‌ها و آهنگ‌های بومی را از تمامی جاهای کشور مطالعه کرد و در کارش استفاده کرد. نوآوری‌های خوبی دارد و بسیار خوب کار می‌کند؛ اما همین جریانات خاص او را هم به کارهای ارکسترال انداخت. هنرمندها آگاه‌اند، هم به روزگار خودشان و هم برخوردهای جامعه اما مشکل این است که پایه‌های حمایتی صرفاً حمایت مالی نیست، بلکه باید به حمایت معنوی هم توجه کرد. دستگاهی به نام دستگاه نظارت برهنر ساخته‌ایم و چهل سال از انقلاب می گذر حاصل این نظارت اشتباه چه بوده است؟»

ترانه «کار» در میان ترانه‌های عاشقانه گم‌شده است
«هوشنگ جاوید» با اشاره به اینکه در موسیقی ایرانی صرفاً به موضوع عشق پرداخته‌شده و از ترانه‌هایی ماند «کار» غفلت شده است، افزود: «مگر همه مردم جامعه عاشق‌اند آیا ما برای کار ترانه نداشتیم؟ من جشنواره موسیقی «کار» را بنیان گذاشتم و در 1389 و 1390 بر اساس کلام مقام معظم رهبری به حوزه هنری ارائه دادم و دو جشنواره کامل بیرون آمد. حاصل آن جشنواره کتاب 700 صفحه‌ای شد که عنوان آن شد فرهنگ موسیقی کار و 16 سی دی صوتی به‌عنوان موسیقی کار بیرون دادم با عنوان «کارآوا» که اکنون نایاب است. گذشته از آن جشنواره موسیقی کار برای وزارت کار انجام دادم که اجرا شد. ولی تولید موسیقی ما برای کار کجاست؟ آیا تهیه‌کننده‌ها فقط باید موسیقی عاشقانه تولید کنند؟ آدم‌هایی که در این جامعه زندگی می‌کنند توقعاتی از ما دارند. ببینید از مقام کادر درمان و زحماتی که کشیدند در این مدت چقدر اثر دارای ارزش جدی تولیدشده و تا چه اندازه تهیه‌کننده‌ها به جامعه الگو می‌دهند.»
جوان اگر راهنمایی شود موسیقی شایسته تولید می‌کند
او افزود: «جریان موسیقی ما به انحراف می‌رود مخصوصاً درزمینهٔ موسیقی و دستگاه موسیقی دینی و مذهبی و نواحی به‌گونه‌ای به سمت زوال می‌روند و در عوض تا بخواهی محتواها و کارهای سبک و نزولی ایجادشده است. باید برای هنر و هنرمند احترام قائل شد. اینکه عده‌ای جوان می‌خواهند شهرت پیدا کنند طبیعی است و همه مشتاق هستند و عیبی هم ندارد اما چگونگی آن مهم است. جوانی که تولید اثر می‌کند و می‌خواهد خودش را بالا ببرد به خودش و دیده شدنش فکر کرده و به تأثیرگذاری‌اش در جامعه فکر نمی‌کند. اصلاً به اینکه چه اشتباهی در جامعه ایجاد می‌کند و اینکه چه اثری می‌گذارد فکر نمی‌کند. چون ذات کارش در ارتباط با خدمت به جامعه و دیده شدن است. این می‌شود که این روزها بیشتر شاهد تولید موسیقی سبک یا ناشایست هستیم. این جوان اگر راهنمایی شود قطعاً موسیقی شایسته تولید می‌کند اما برنامه‌ریزی می‌خواهد که به آن کم فکر شده است.»